මෙම ලිපිය ලියන ජුනි මස 26 දා අප රටේ නොයෙක් තැන්වල අලූත් විරෝධතා උද්ඝෝෂණයක් මතුවී තිබේ.
ආණ්ඩුව ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදලේ අනුග්රහය ඇතිව ක්රියාත්මක කරන, “අස්වැසුම” නම් අලූත් මුදල් ඛෙදීමේ සහනාධාර ව්යාපාරයට තමන් ඇතුළත් නොකරගැනීම ගැන සිත්තැවුලට පත් වී සිටින සමෘද්ධි සහනාධාර ලාභීහු මෙම විරෝධයට එක් වී සිටිති. එම විරෝධය පිටුපසින් පොහොට්ටු පක්ෂයද සිටින බව පෙනේ.
සමෘද්ධි වැඩ පිළිවෙළ මෙන්ම අස්වැසුම වැඩ පිළිවෙළද එය ඇරඹීමත් සමගම දේශපාලනීකරණයට පාත්රවීමට පටන්ගෙන ඇත. එය බලාපොරොත්තු විය යුත්තකි. මේ අතර “සහනාධාර” සහ “සමාජ සුභසාධනය” යන සංකල්පයම, අලූත් පන්නයේ දේශපාලනීකරණයකට දැන් පත්වී තිබේ. ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල, එජාපයේ නායකයා වන ජනාධිපතිවරයා සහ ඔහුට සේවය කරන මහ බැංකුවේද, මහා භාණ්ඩාගාරයේද, රාජ්ය නොවන ආර්ථීක පර්යේෂණ ආයතනවල සිටින ආර්ථීක විද්යාඥ ප්රභූතන්ත්රයද අප සමාජයේ අලූතෙන් ගොඩනැගී තිඛෙන සහනාධාර විරෝධී සන්ධානයේ ප්රබල බලවේග වෙති.
මෙම ලිපියේ අරමුණ අලූතෙන් ඇතිවෙමින් තිඛෙන “සහනාධාර සමාජ යුද්ධයේ” පසුබිම හා ස්වභාවය පිළිබඳව විවරණයක් කිරීමයි.
සහනාධාර ප්රශ්නය නැවත මතුවීම
සහනාධාර පිළිබඳ තේමාව ලංකාවේ දේශපාලන සහ ප්රතිපත්ති විවාදය තුළ මේ දිනවල මතුවී තිඛෙන්නේ කාරණා දෙකකින් සමන්විත පසුබිමක් තුළය. පළමුවැනි කරුණ නම්, විශේෂයෙන් පසුගිය අවුරුදු තුන තුළ ලංකාවේ වේගයෙන් පැතිරුණු ආර්ථීක අසමානතා, දුගී බව සහ ඇති-නැති පරතරයයි. දෙවැන්න, ලංකාවේ උග්ර ආර්ථීක අර්බුදය විසඳීම අරමුණු කරගෙන ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල සහ ලංකාවේ ආණ්ඩුව ක්රියාත්මක කරන ආර්ථීක ප්රතිසංස්කරණ ක්රියාමාර්ගයි. දුගී ජනතාවට සහන සලසන්නේ නැතිව සිදුකරන ආර්ථීක ප්රතිසංස්කරණවලට දුගී ජනතාවගේ විරෝධය එල්ලවීම වළක්වා ගැනීම සහ දුගී ජනතාවටම දිගින් දිගටම පහර වදින ආර්ථීක ප්රතිසංස්කරණවලට ටික දුරකට හෝ සමාජ සුජාතභාවය ලබාගැනීම, “අස්වැස්ම” නමින් දියත් කරනු ලබන ආර්ථීක සහන වැඩ පිළිවෙළේ අරමුණයි.
“අස්වැසුම” වැඩ පිළිවෙළ ප්රශ්නයක් වී තිඛෙන්නේ මක් නිසාද?
එයට එක් හේතුවක් වී තිඛෙන බව පෙනෙන්නේ, ලංකාවේ සුපුරුදු පරිදි, මෙම දුගී සහන වැඩ පිළිවෙළ දේශපාලනීකරණය වීමයි. ජනසවිය සහ සමෘද්ධි යන දුගී සහන වැඩ පිළිවෙළ දෙකම පත්වූ එක් ඉරණමක් නම්, එම දෙකම බලයේ සිටින ආණ්ඩුවල සහ දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලන ආයුධ බවට පත්වීමයි. අප රටේ බොහෝ දෙනා දන්නා පරිදි සහ ආර්ථීක-සමාජ සමීකෂණ ගණනාවකින්ම අනාවරණය වී ඇති පරිදි, ජනසවිය හා සමෘද්ධි සහනාධාර ලබාගත් සියලූ දෙනා දුගී දුප්පත්, ඒ නිසාම රජයේ සුභසාධන සහාය ලැබිය යුතු අයම නොවේ. පාලක දේශපාලන පක්ෂයේ හිතවතුන් වන, දුගී නොවන, ඒ නිසා සහනාධාර ලැබීමට සුදුසුකම් නොලබන විශාල පිරිස්ද ඒ අතර සිටිති. දේශපාලකයන්ද, ග්රාමසේවකවරුන්ද ඇතුළු ග්රාමීය මට්ටමේත්, ජාතික මටට්මේත් රාජ්ය නිලධාරීන්ගේද සහභාගිත්වයෙන් ගොඩ නැගුණු දූෂණ ජාලයක ග්රහණයට ජනසවිය සහ සමෘද්ධි ව්යාපාර දෙකම හසු වී තිබිණ. ඒ දෙකම, බලයේ සිටින දේශපාලන පක්ෂවල මැතිවරණ යන්ත්රයේ ප්රබල උපාංග දෙකක්ද විය.
දැන් සිදුවන අස්වැසුම කලබලයේ, සහනාධාර දේශපාලනීකරණය වීම යන සංසිද්ධියේ පැති දෙකක් ගැබ් වී තිඛෙන බව පෙනේ. ඉන් පළමුවැන්න පොහොට්ටු පක්ෂයට සම්බන්ධය. දෙවැන්න එක්සත් ජාතික පක්ෂයට සම්බන්ධය. අස්වැසුම සහනාධාර ලැබිය යුත්තන් තෝරා ගැනීමේදී අලූත් ක්රමවේදයක් ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල විසින් යෝජනාකර ඇතැයිද මේ අතර වාර්තා වේ. සහනාධාර ලැබිය යුතු අඩු ආදායම්ලාභී පවුල්වලට පමණක් අස්වැසුම් ආධාර ලබාදීමට පියවර ගෙන ඇතැයි ආණ්ඩුවද කියයි. එය ඇත්ත වන්නට පුළුවන. එසේ අස්වැසුම දේශපාලනීකරණය වීමේ ප්රවණතාව එයින් නැවතී නැත. පොහොට්ටු පක්ෂය මෙන්ම එක්සත් ජාතික පක්ෂයද ඒ සඳහා මැදිහත් වන බව පෙනේ. මෙතක් කල් සමෘද්ධි ප්රතිලාභවලට සුදුසුකම් නොමැතිව, එහෙත් දේශපාලන සම්බන්ධකම් උඩ ඒවා ලැබූ, පොහොට්ටු පාක්ෂිකයින් විශාල පිරිසක් අස්වැසුම ලැයිස්තුවලට නොවැටෙන්නට බොහෝ විට ඉඩ තිබේ. ඔවුන්ගේ පලප්රයෝජන වෙනුවෙන් මැදිහත්වීම මේ දිනවල පොහොට්ටු පක්ෂයේ ප්රධාන දේශපාලන කාර්යයක් වී තිඛෙන බවද පෙනේ. ඒ අතර තම පාක්ෂිකයින් අස්වැසුමලාභීන් බවට පත්කිරීමට එජාප දේශපාලනඥයන්ටද අවශ්යය.
ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල කවර කොන්දේසි දැමුවද, අස්වැසුම දේශපාලන අවියක් ලෙස යොදා නොගැනීම, එජාප නායකයන්ගේ ප්රතිපත්තිය විය නොහැකිය. ජනාධිපතිවරයා ඇතුළු එජාප නායකයන්, පසුගිය මාස කිහිපය පුරා කරගෙන යන ව්යාපෘතියක් වන්නේ එජාපයේ බිඳවැටී ඇති ඡන්ද පදනම නැවත ගොඩනගාගැනීම සහ ඉදිරියේදී ඇතිවිය හැකි මැතිවරණවලට මුහුණු දීමයි. බලයේ සිටින හැම දේශපාලන පක්ෂයක්ම කර ඇති, එජාපයටද සුපුරුදු දෙයක් වන දුගී ජනතාවට ලැඛෙන රාජ්ය සහනාධාර තම පාක්ෂිකයින්ට ලබාදීමේත්, දුගී ජනතාවගේ ඡන්දය ලබාගැනීමේත්, අරමුණ සඳහා මහජන මුදල් දේශපාලන වශයෙන් අවභාවිත කිරීමේ අවකාශය අතහැරීමට තරම් එජාප නායකත්වය ප්රතිසංස්කරණය වී ඇතැයි සිතිය නොහැකිය. දුගී සහනාධාරවලද දේශපාලනයක් තිබේ. එය මැතිවරණ අවියක්ද වෙයි.
දුගී ජනතාවට සමාජ වගවීමක් ලෙස රජයෙන් ලැබිය යුතු සහනාධාර දේශපාලන වශයෙන් ගසා කන ආණ්ඩු ක්රමයක්ද, පක්ෂ දේශපාලනයක්ද ඇති, පහසුවෙන් ප්රතිසංස්කරණය කළ නොහැකි දූෂිත මැතිවරණ දේශපාලන සංස්කෘතියක් පිළිබඳ පසුබිමක් තුළ අප රටේ දුප්පත් පුරවැසියන් සතු දේශපාලන විකල්පය කුමක්ද?
මා කුඩා කාලයේ 1960 ගණන්වලදී කොළඹ පැමිණි විට, මා දුටු කොල්ලූපිටියේ තාප්පයක විශාල අකුරින් රතු පාටින් ලියා තිබුණු දේශපාලන කවියකින්, ඒ සඳහා ඉඟියක් ලබාගත හැකිය. එය මෙසේය.
“අපි අලියට- වැඩ කුලියට
ඡන්දෙ දාට- අපි යතුරට,”
කවිය ඉදිරිපිට යතුර ලකුණද, විශාල කතිරයක්ද ඇඳ තිබිණ. දුගී පීඩිත ජනතාවට තමන් රවටන පාලක පන්තියට වඩා “ස්මාර්ට්” වීමේ විභවතාව තිබේය යන්න එහි පණිවුඩයයි.
නව ලිබරල්වාදය සහ සහනාධාර
එජාපය සහ පොහොට්ටුව මෙන්ම ආණ්ඩුව සහ දුගී පුරවැසියන් අතරද අස්වැසුම යුද්ධයක් දිගහැරෙනු බලා සිටියදී, ලංකාවේ දුගී සහනාධාර පිළිබඳ ගැටලූව ගැන පටු පක්ෂ දේශපාලනීකරණයෙන් තොර තේරුම් ගැනීමක්ද අවශ්ය වෙයි. එවැනි තේරුම් ගැනීමකදී අප පළමුවෙන් හඳුනාගත යුතු තරමක් සරල, ඒ නිසාම වර්තමාන අස්වැසුම අවුලටද අදාළ කරුණක් ගැන සඳහන් කරමින්, අපේ සාකච්ඡාව අරම්භ කළ හැකිය. එය නම්, “දුගී ජනතාවට” රජය මගින් සහන සැලසීම ධනවාදී ආර්ථීක ක්රමයේ නිසර්ග ප්රතිපත්තියක් නොවන්නේය යන්නයි. ධනවාදී ආර්ථීක ක්රමයේ විශේෂ ලක්ෂණයක් නම් එය ආර්ථීක අසමානත්වයත්, එය මත ගොඩ නැගුණු සමාජ අසමානත්වයත් මත පදනම් හා සංවිධානය වීමත්, එම අසමානතාවලට පිළියම් යෙදීම රාජ්යයේ වගකීමක් ලෙස නොසලකන බවත්ය. ලිබරල් ධනවාදය සාමාන්යයෙන් එම වගකීම පවරන්නේ නිදහස් වෙළඳපොළටමය. එහෙත්, ධනවාදී වෙළඳපොළ යනු හදවතක් නැති, නැත්නම් සීතල හදවතක් ඇති, සමාජ ආයතනයකි. ලිබරල් ධනවාදය වර්ධනය වූ යුරෝපයේ ධනවාදී ආර්ථීක සහ සමාජ වර්ධනය විසින් ආර්ථීක අසමානතා, සමාජ අසමානතා හා දුගී බවද සමාන්තරව වර්ධනය වීමේ ප්රතිඵලයද ඇතිකරන ලද්දේ එබැවිනි.
එහෙත් දුගී බවට හා සමාජ ආර්ථීක අසමානතාවලට ධනවාදී රාජ්යය ප්රතිචාර දැක්විය යුතුය යන ප්රබල අදහස, යුරෝපයේ සහ ඇමෙරිකාවේ, ධනවාදයේ සමාජ අර්බුදය පිළිබඳ පසුබිම තුළ වර්ධනය විය. එය දහනවවැනි සියවසේ අගදී සහ විසිවැනි සියවසේ මුලදී පැතිරුණු සංශෝධනවාදී “ලිබරල්-ධනවාදී” අදහසක් විය. “සුභසාධනවාදී ධනවාදය” සහ “සමාජීය ලිබරල්වාදය” යනුවෙන් හඳුන්වන ලද්දේ මෙම ප්රවණතාවයි. 1930 ගණන්වල සිට ලංකාවේ වර්ධනය වූ යටත් විජිත මෙන්ම පශ්චාත්-යටත්විජිත ධනවාදයද “සුභසාධන ධනවාදයේ”ම ලාංකික සංස්කරණයක් වූයේ එම පසුබිම තුළය.
සුභසාධනවාදී ධනවාදය, ධනවාදී ක්රමය විසින් ආර්ථීක සමාජ අසමානතා නිර්මාණය කරන බවත් එම විෂමතාවලින් බැට කන ජනතාවට සහන සැලසීමට තරම් උණුවන හදවතක් වෙළඳපොළ ධනවාදයට නැති බවත් පිළිගනියි. එම දුගී ජනතාවට සහන සැලසීමේ වගකීම රාජ්යයට පැවරිය යුතු බවද එය පිළිගනියි. 1930 ගණන්වල සිට 1970 ගණන් අවසානය දක්වා ලංකාවේ පැවති සුභසාධන ධනවාදය ඉහත කී මූලධර්මයේද, දේශපාලන ප්රජාතන්ත්රවාදය පැතිරීමේද ඍජු ප්රතිඵලයක් විය. සර්වජන ඡන්ද බලය, පකෂ ක්රමය, මැතිවරණ සහ පාර්ලිමේන්තු ප්රජාතන්ත්රවාදය යන සාධක හතරෙහි සාමූහික ප්රතිඵලයක් වූයේ ලංකාවේ යටත්විජිත හා පශ්චාත් යටත්විජිත ධනවාදය දුගී ජනතාවට සහන සැලසීම රාජ්ය ප්රතිපත්තියක් බවට පත්වීමයි. ඒ අනුව, රාජ්ය සුභසාධනවාදය, පසු කාලයේදී දේශපාලන පක්ෂ, ආණ්ඩු සහ පාලක පන්තිය විසින් විවිධ ලෙස අපයෝජනයට පත්කරනු ලැබුවද, එය දුගී ජනතාව ලැබූ ජයග්රහණයකි. රනිල් වික්රමසිංහ-අයිඑම්එෆ් සන්ධානය එක්ව මිනී පෙට්ටියේ අවසාන ඇණය ගසන්නේ, දුගී ජනතාවගේ මෙම ජයග්රහණයටයි. මේ දිනවල අස්වැසුම සහනාධාරය ඉල්ලා ප්රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල ඉදිරියේ හඬාවැටෙන සහ විරෝධය පළකරන අන්ත දුගී පුරවැසි කොටස් නගන හඬ ඔවුන්ගේ වේදනාව පමණක් නොව වැදගත් දේශපාලන හඬක් වන්නේද මේ පසුබිම තුළය.
නව ලිබරල්කරණය සහ දුගී-ජන හිතවත් රාජ්ය පාලනයේ අවසානය
වික්රමසිංහ ආණ්ඩුව ක්රියාවට නංවන “අස්වැසුම” සහනාධාර වැඩසටහනට නිශ්චිත පසුබිමක් තිබේ. එම පසුබිමේ තිඛෙන ප්රධාන සාධක දෙකක් හඳුනාගත හැකිය.
- පළමුවැන්න, ලංකාවේ ආර්ථීකය සහ රාජ්ය ප්රතිපත්තිය සම්පූර්ණයෙන්ම නව ලිබරල්වාදී කිරීමේ ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදලේ ප්රතිපත්ති රාමුවයි.
- දෙවැන්න, ලංකාවේ වෙළෙඳපොළ ආර්ථීකය තවදුරටත් වර්ධනය හා ව්යාප්ත වීමට ඇති පැරණි සුභසාධනවාදී රාජ්යයට සම්බන්ධ බාධක ඉවත් කිරීමේ වික්රමසිංහ ප්රතිපත්තියයි.
1978දී ජේආර් ජයවර්ධන ආරම්භ කළ එම දෙවැනි ක්රියාවලිය විවිධ හේතු නිසා සම්පූර්ණ කිරීමට නොහැකි විය. වික්රමසිංහ දැන් කරන බව පෙනෙන්නේ දුගී ජනතාවගේ සීමිත කොටසකට රාජ්ය සහනාධාර දෙන ගමන්ම, රාජ්යය වෙළඳපොළ බලවේග යටතට ගෙනඒමයි. ඇත්තටම අස්වැසුම යනු රටේ දුගී භාවය ව්යාප්ත වීමේ පසුබිම තුළ රාජ්ය සුභසාධනවාදය නැවත ගෙනඒමේ පියවරක් නොවේ. විකෘති වී ඇති රාමුවක් තුළ දශක කිහිපයක් තිස්සේ ලංකාවේ ක්රියාත්මක වී ඇති දුගී ජනතාවට රාජ්ය සහන සැලසීමේ ප්රතිපත්තිය අහෝසි කර, රාජ්යය සතු සමාජ වගකීම වෙළඳපොළට භාරදීමේ නව ලිබරල්වාදී පරිවර්තනය, දුගී ජනතාවගේ කර පිටට පටවා දියත් කිරීමකි.
රනිල් වික්රමසිංහ-අයිඑම්එෆ් හවුල විසින් දියත් කරනු ලැබ තිඛෙන ලංකාවේ ආර්ථීකය, සමාජය සහ දේශපාලනය නව ලිබරල්වාදී පරිවර්තනයේ නව අවධියකට ගෙනයෑමේ ව්යාපෘතිය පිළිබඳ පුළුල් අවබෝධයක්ද, විවේචනයක්ද අප රටේ වහාම ගොඩනැගිය යුතුව තිබේ. එවැනි විවේචනයක පළමු පියවර තබා සිටින්නේ, පසුගිය දින කිහිපය තුළ විරෝධය පළකරන, අප රටේ දුගී සමාජ ස්තරවලට අයත් ගැහැනු- පිරිමි පුරවැසි කොටස්ය. ඔවුන්ගේ එම අවබෝධය සහ විවේචනය මත, විකල්ප දේශපාලන, ආර්ථීක හා සමාජ ප්රතිසංස්කරණ පිළිබඳ නව දැක්මක් සහ සාකච්ඡාවක් ගොඩනැගීමට හැකිකම සාමාන්යයෙන් තිඛෙන්නේ වාමාංශික ව්යාපාරවලටය. දුගී සහ වැඩකරන ජනතාව මත පදනම් වූ, එම ජනතාවගෙන් ඉගෙන ගන්නා සහ එම ජනතාවගේ දුක්ගැනවිලි සමාජ-දේශපාලන ප්රතිසංස්කරණ ව්යාපෘතියක් බවට නිර්මාණාත්මක ලෙස වර්ධනය කළ හැකි වාමාංශිත පක්ෂ හෝ කණ්ඩායම් ලංකාවේ දැනට නැත. එහි අවාසනාවන්ත ප්රතිඵලය වන්නේ දුගී ජනතාවගේ දේශපාලනය දක්ෂිණාංශික දේශපාලන පක්ෂ විසින් සූරාකනු ලැබීමයි.
මෙම පසුබිම තුළ අස්වැසුම ලාභීන්ගේ ලේඛනයට තමන්ගේ පවුල් ඇතුළු කරගන්නා ලෙස දුගී ජනතාව කරන උද්ඝෝෂණයේ ඇති එක් වැදගත් දේශපාලන අර්ථයක් ඉදිරියට ගෙනයාම ලංකාවේ ප්රගතිශීලී දේශපාලනය ඉදිරියට ගෙනයාමට ආධාර වේ. එය නම්, පවත්නා වෙළඳපොළ ධනවාදී ආර්ථීක ක්රමයේත්, දූෂිත ධනවාදී ආණ්ඩුකරණයේත් ඍජු වින්දිතයන් වන රටේ ජනගහනයෙන් බහුතරය සමන්විත වන දුප්පත්, දුගී- වැඩකරන සහ පහළ මධ්යම පන්තික ජනතාවගේ ජීවන ක්රමය ආරක්ෂා කිරීමට, රාජ්යය සතු සමාජ වගකීම අත නොහරින ලෙස ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදලට, ලෝක බැංකුවට, ලංකාවේ ආණ්ඩුවට සහ දේශපාලන පක්ෂවලට බලපෑම් කරන නව පුරවැසි ව්යාපාරයක් දියත් කිරීමයි. ආණ්ඩුව, ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල් සහභාගිත්වය ඇතිව, දැනට දියත් කර ඇති අස්වැසුම සහනාධාර ව්යාපාරය හුදෙක් තාවකාලික, ප්රමාණවත් නොවන සහ නැවත වරක් දේශපාලනීකරණයට දොර විවෘත කර ඇති, දුර්වල සමාජ ආරක්ෂණ වැඩ පිළිවෙළකි. අත්යන්ත නව ලිබරල්කරණය යටතේ, රාජ්යය තමන් සතු සමාජීය වගකීම්වලින් ඉවත් කරන ප්රතිසංස්කරණ දිගටම ඉදිරියට යද්දී, මෙවැනි තුනී සමාජ ආරක්ෂණ වැඩසටහන්වලට කළ හැක්කේ, ලංකාවේ තියුණු වන දුගී බවේ ගැටලූවට ආමන්ත්රණය කිරීම නොවේ. දුගී ජනතාව අතර අසහනය සහ කෝපය පැතිරවීමයි.
දුගී ජනතාවට හිතවත් රාජ්ය ප්රතිපත්ති පිළිබඳ නව සංවාදයක් අප රටේ වහාම ආරම්භ කළ යුතුව තිබේ. එය විරුද්ධ පක්ෂයේ දේශපාලන කණ්ඩායම් සහ පක්ෂවලට කළ හැකි දෙයක්දැයි පැහැදිලි නැත. පොහොට්ටුවෙන් කැඩී ගිය ඩලස් කණ්ඩායමෙන් ඉදිරිපත් වී තිඛෙන “ආදායම් ප්රතිව්යාප්ති ප්රතිපත්ති”, එනම් සමාජය තුළ ධනය සාධාරණ ලෙස ඛෙදීයාමේ රාජ්ය ප්රතිපත්තිවල අවශ්යතාව පිළිබඳ අදහස එවැනි නව ප්රතිපත්ති කතිකාවකට සුදුසු ආරම්භයකි. එම කතිකාව තවත් ගැඹුරු කිරීමට දායකත්වයක් කිරීමට ජවිපෙට සහ පෙරටුගාමී පක්ෂයටද හැකියාව තිබේ. වෘත්තීය සමිති සහ ගොවි ව්යාපාරද එම කතිකාවට එකතු වීම, අර්බුද ගණනාවක හිරවී, ඒවායේ වින්දිතයන් වී සිටින අප රටේ ජනතාවගේ දේශපාලන මැදිහත්වීම් සහ අරගල අර්ථවත් සහ දේශපාලන වශයෙන් ප්රතිඵලදායී වීමට හේතුවනවා නිසැකය.
@Dr.Jayadeva Uyangoda
Anidda newspaper
July 3, 2023