ශ්රී ලංකාව දැවැන්ත ආර්ථික අර්බුදයකින් පසු යථා තත්ත්වයට පත්වෙමින් සිටින සහ ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල
(IMF) වැනි ආයතනවල දැඩි නිරීක්ෂණයට ලක්ව ඇති මොහොතක, මෙරට රාජ්ය මූල්ය විනය සුරකින ප්රධානතම නිලධාරියා වන විගණකාධිපති (Auditor General) ධුරය මාස ගණනාවක් තිස්සේ පුරප්පාඩුව පැවතීම බරපතළ දේශපාලන හා ව්යවස්ථාපිත අර්බුදයක් නිර්මාණය කර ඇත.
පසුගිය අප්රේල් මාසයේ සිට ස්ථිර විගණකාධිපතිවරයෙකු නොමැති වීමත්, දෙසැම්බර් 7 වනදා සිට වැඩබලන විගණකාධිපතිවරයෙකු පවා නොමැති වීමත් තුළින් ආණ්ඩුවේ "විනිවිදභාවය" පිළිබඳ පොරොන්දු ප්රශ්න කෙරෙමින් පවතියි.
ඉතිහාසයේ කිසිදු නායකයෙකු නොකළ "අතගැසීම"
ශ්රී ලංකාවේ දේශපාලන ඉතිහාසය දෙස බැලීමේදී, විවිධ නායකයින් විවිධ ආයතනවලට දේශපාලන පත්වීම් සිදුකර තිබුණද, විගණකාධිපති වැනි අතිශය ස්වාධීන විය යුතු ධුර සම්බන්ධයෙන් අතගැසීමට ඔවුන් පවා යම් බියක් සහ ගෞරවයක් දැක්වීය. සම්ප්රදායිකව විගණකාධිපතිවරයා පත් කරනු ලැබුවේ විගණන සේවා පනතේ විධිවිධානවලට අනුකූලව, විගණන සේවයේම ජ්යෙෂ්ඨතම සහ පළපුරුදු නිලධාරීන් අතරිනි.
නමුත් වත්මන් ජනාධිපතිවරයා එම සම්ප්රදාය උල්ලංඝනය කරමින්, තමන්ට රුචි පුද්ගලයෙකු පත් කිරීමට උත්සාහ කිරීම තුළින් අනවශ්ය දේශපාලන කළු පැල්ලමක් තමන්ගේම පාලනය මත තවරාගෙන ඇති බව දේශපාලන විචාරකයෝ පෙන්වා දෙති.
ගම්මන්පිල මහතාට පත්වීම නොදීමේ "අතීත පලිය"
හිටපු වැඩබලන විගණකාධිපති එච්.ඒ.එස්. ගම්මන්පිල මහතාට ස්ථිර පත්වීම ලබා නොදීම පසුපස ඇත්තේ රාජ්ය ප්රතිපත්තියක් නොව, පුද්ගලික මට්ටමේ කෝන්තරයක් බවට තොරතුරු වාර්තා වේ. විශ්වාසකටයුතු ආරංචි මාර්ග සඳහන් කරන්නේ, මෙය අතීතයේ සිදුවූ යම් සිදුවීමක් පදනම් කරගනිමින් සිදුකෙරෙන පළිගැනීමක් බවයි.
වෘත්තීය නිපුණතාවය පසෙකලා, මෙවැනි පුද්ගලික සාධක මත පදනම්ව ජාතික මට්ටමේ තීන්දු ගැනීම හරහා ආණ්ඩුව "යහපාලන" මූලධර්ම දැඩි ලෙස පාවා දී ඇති බවට චෝදනා නැගේ.
1. ව්යවස්ථාපිත අකර්මන්යතාවය සහ පාලන හිඩැස
විගණකාධිපතිවරයා නොමැති වීම යනු හුදෙක් එක් තනතුරක් හිස්ව පැවතීමක් පමණක් නොවේ. ශ්රී ලංකා නීතීඥ සංගමය (BASL) පෙන්වා දෙන පරිදි, මෙය රටේ සමස්ත මූල්ය වගවීම කෙරෙහි බලපාන කරුණකි:
- විගණන සේවා කොමිෂන් සභාව අකර්මන්ය වීම: විගණකාධිපතිවරයා එම කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිවරයා බැවින්, ඔහු නොමැතිව සමස්ත රාජ්ය විගණන පද්ධතියම පරිපාලනමය වශයෙන් ඇණහිට ඇත.
- පාර්ලිමේන්තු අධීක්ෂණය අඩාල වීම: රජයේ මුදල් පිළිබඳ කාරක සභාවේ (CoPF) සභාපති ආචාර්ය හර්ෂ ද සිල්වා පවසන පරිදි, විගණකාධිපතිවරයා නොමැතිව රාජ්ය මූල්ය වියදම් පිළිබඳ පාර්ලිමේන්තු අධීක්ෂණය ක්රියාත්මක කළ නොහැක.
2. ජාත්යන්තර සහ දේශීය වගවීම පිළිබඳ ගැටලුව
ශ්රී ලංකාව මේ වන විට 'ඩිඩ්වා' (Ditwah) සුළි කුණාටුවෙන් සිදු වූ හානි සඳහා විදේශ ආධාර ලබා ගනිමින් සිටියි. එමෙන්ම IMF විස්තීර්ණ අරමුදල් පහසුකම යටතේ මෙරටට ලැබෙන ණය මුදල් සහ වියදම් පිළිබඳව ජාත්යන්තර විශ්වාසය රැකගත යුතුය. ස්ථිර විගණකාධිපතිවරයෙකු නොමැති වීම, මෙම අරමුදල් පරිහරණය පිළිබඳව ජාත්යන්තර ප්රජාව තුළ සැකයක් ඇති කිරීමට හේතු විය හැක.
3. දේශපාලන චෝදනා සහ "ජනවාරි උපායමාර්ගය"
විපක්ෂය නගන බරපතළම චෝදනාව වන්නේ, ආණ්ඩුව දැනුවත්වම මෙම පත්වීම ප්රමාද කරන බවයි. ශ්රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණේ ලේකම් සාගර කාරියවසම් පවසන පරිදි:
- ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථා සභාවේ වෙනස: ජනවාරි මාසයේදී ව්යවස්ථා සභාවේ සිවිල් සාමාජිකයින් තිදෙනාගේ නිල කාලය අවසන් වේ. ඉන්පසු ආණ්ඩුවට හිතැති සාමාජිකයින් පත්කරගෙන, තමන්ට අවශ්ය "දේශපාලන හිතවතෙකු" මෙම ධුරයට පත් කර ගැනීමට ජනාධිපතිවරයා උත්සාහ කරන බවට විපක්ෂය චෝදනා කරයි.
- සංවේදී වාර්තා යට ගැසීම: කොළඹ වරායෙන් බහාලුම් 300ක් මුදා හැරීම වැනි සංවේදී මූල්ය වංචා පිළිබඳ වාර්තා නිකුත් වීම වැළැක්වීමට මෙම ප්රමාදය භාවිත කරන බවට ද සැක මතු වී ඇත.
ස්වාධීනත්වය ද? දේශපාලන පක්ෂපාතීත්වය ද?
ශ්රී ලංකා නීතීඥ සංගමය අවධාරණය කරන පරිදි, විගණකාධිපති ධුරයට පත් කළ යුත්තේ "දේශපාලන පක්ෂපාතී පුද්ගලයෙකු නොව, නිපුණතාවයක් සහ ස්වාධීනත්වයක් ඇති අයෙකු" ය. විශේෂයෙන්ම විගණන සේවයෙන්ම අයෙකු පත් නොකර, පිටස්තර පුද්ගලයෙකු පත් කිරීමට උත්සාහ කිරීම ආණ්ඩුවේ සැබෑ අභිලාෂය පිළිබඳ සැක මතු කරයි.
වෙනසක් සහ දූෂණයෙන් තොර පාලනයක් පොරොන්දු වී බලයට පත් වූ වත්මන් පාලනය, රටේ මූල්ය මුරකරුවා (Watchdog) පත් කිරීමේදී දක්වන මෙම මන්දගාමී පිළිවෙත ඔවුන්ගේ ප්රතිරූපයට දැඩි හානියක් විය හැකිය.
ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක තමන්ට පෙර සිටි පාලකයින් නොකළ ආකාරයේ "වැරදි පූර්වාදර්ශයක්" සපයමින් සිටියි. දේශපාලන වෛරය හෝ පුද්ගලික අමනාපකම් මත රාජ්ය ආයතනවල ස්වාධීනත්වය බිලිදීම, ඔහු පොරොන්දු වූ "නව දේශපාලන සංස්කෘතියට" පටහැනි ක්රියාවකි.
