ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක මහතා ප්‍රමුඛ රජය විසින් පාඩු ලබන රාජ්ය වතු ආයතන වන ජනතා වතු සංවර්ධන මණ්ඩලය (JEDB),
ශ්‍රී ලංකා රාජ්ය වැවිලි සංස්ථාව (SLSPC) සහ එල්කඩුව වැවිලි සමාගම (EPL) සතු ඉඩම් සහ දේපළ, ආයෝජකයන්ට බදු දීම හෝ විකිණීම සඳහා අදහස් ප්‍රකාශන (EOI) කැඳවමින් ගෙන ඇති තීරණය මේ වන විට දැඩි කතාබහට ලක්ව තිබේ. ජනාධිපතිවරයා නැවත නැවතත් අවධාරණය කර ඇත්තේ, මෙම ආයතන පවත්වාගෙන යෑමෙන් සිදුවන දැවැන්ත පාඩු හේතුවෙන් රජයට මෙම ක්ෂේත්‍රයෙන් ඉවත් වීමට සිදුව ඇති බවයි.
මෙම තීරණය යනු, වසර පනහකට පෙර මෙරට වතු ආර්ථිකයේ පදනම දැමූ ජනසතුකරණ ප්‍රතිපත්තිය මුළුමනින්ම අහෝසි කිරීමක් ලෙස සනිටුහන් වන අතර, එය පිටුපස ඇති ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ (IMF) කොන්දේසි සහ එම තීරණය ගන්නා දේශපාලන නායකත්වයේ ඓතිහාසික පසුබිම ගැඹුරු දේශපාලන විග්‍රහයකට යොමු කළ යුතුය.
1. ජනසතුකරණයේ ඓතිහාසික පරමාර්ථය
ශ්‍රී ලංකාවේ වතු ක්ෂේත්‍රය රජයට පවරා ගැනීම (ජනසතුකරණය) සිදුවූයේ 1972 සහ 1975 යන වසරවලදීය. සිරිමා බණ්ඩාරනායක මැතිනියගේ සමගි පෙරමුණු ආණ්ඩුව යටතේ ක්‍රියාත්මක වූ මෙම පනත්වල ප්‍රධාන අරමුණ වූයේ:
- විදේශීය ආධිපත්‍ය බිඳ හෙලීම: වතු ආර්ථිකය තුළ පැවති බ්‍රිතාන්‍ය ස්ටර්ලින් සමාගම්වල බලය සහ ආර්ථික සූරාකෑම අවසන් කර, ජාතික සම්පත් පිළිබඳ පාලනය රට තුළ ස්ථාපිත කිරීම.
- සමාජවාදී ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරණය: විශාල ඉඩම් ප්‍රමාණයක් සතු සුළු පිරිසකගෙන් ඉඩම් පවරා ගෙන, දකුණේ ඉඩම් නොමැති ග්‍රාමීය ජනතාව අතර ඉඩම් නැවත බෙදා හැරීම තුළින් සමාජ අසමානතා අවම කිරීම.
වතු ජනසතුකරණයට සෘජුව බලපෑ එක් ප්‍රධාන සාධකයක් වූයේ 1971 අප්‍රේල් තරුණ නැගිටීම ය. ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ (ජ.වි.පෙ.) විසින් සංවිධානය කරන ලද මෙම නැගිටීම, රටේ පැවති දැවැන්ත විරැකියාව සහ සමාජ-ආර්ථික අසමානතාව පිළිබඳව රජයේ ඇස් ඇරීමට හේතු විය. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, එවකට පැවති සමගි පෙරමුණු ආණ්ඩුවට සමාජවාදී ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාත්මක කිරීමේ දේශපාලන අවශ්‍යතාවක් ඇති වූ අතර, එය ජනසතුකරණය වේගවත් කිරීමට බලපෑවේය.
2. රාජ්ය පාලනය සහ ඛේදවාචකයේ මූලය
ජනසතුකරණය දේශපාලනිකව ජයග්‍රහණයක් වුවද, රාජ්ය කළමනාකරණය යටතේ JEDB, SLSPC සහ EPL ආයතන දශක ගණනාවක් පුරා අකාර්යක්ෂම විය.
අකාර්යක්ෂම කළමනාකාරිත්වය, දේශපාලන පත්වීම් සහ වතු නඩත්තුවට අවශ්‍ය මුදල් අඛණ්ඩව යෙදවීම වෙනුවට ලාභය වෙනත් රාජ්ය වියදම් සඳහා හරවා යැවීම හේතුවෙන් වතුවල ඵලදායිතාව පිරිහී ගියේය.
මෙම පාඩු හේතුවෙන් 2000 වසරෙන් පසුව EPF, ETF සහ පාරිතෝෂික පවා ගෙවා ගැනීමට නොහැකි වීම නිසා මිලියන 1888කට අධික මුදලක් සේවකයන්ට හිඟ වූ බවට වාර්තා විය. අද රජය විසින් පුද්ගලීකරණයට යෝජනා කර ඇත්තේ මෙම දැවැන්ත පාඩු පිටුපස සිටින ආයතනයි.
3. IMF නියෝගය සහ පරස්පර විරෝධී තීන්දුව
වර්තමාන තීරණයට ප්‍රධාන හේතුව වී ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාව මුහුණ දෙන දැවැන්ත ණය අර්බුදය සහ ඒ සඳහා ලබාගත් ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ (IMF) ණය වැඩසටහනේ කොන්දේසි ය. IMF හි ප්‍රධාන ඉල්ලීමක් වූයේ පාඩු ලබන රාජ්ය ව්‍යවසායන් (SOEs) වහාම ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම, විකිණීම හෝ බදු දීම තුළින් රාජ්ය භාණ්ඩාගාරයට ඇති බර අඩු කිරීමයි.
4. දැවැන්ත දේශපාලන හාස්‍යය (Tragic Irony)
අප මෙහිදී වඩාත් ගැඹුරින් විශ්ලේෂණය කළ යුත්තේ මෙම තීරණය ගනු ලබන දේශපාලන නායකත්වයයි. වත්මන් ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක මහතා නායකත්වය දරන්නේ 1971 තරුණ නැගිටීමට නායකත්වය දුන් සහ සමාජවාදී ප්‍රතිපත්ති වෙනුවෙන් පෙනී සිටි ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ (ජ.වි.පෙ.) දේශපාලන දර්ශනයෙන් පැවත එන පක්ෂයකිනි.
- වාමාංශික පසුබැසීම- 1970 දශකයේ දී 'ජනතාවගේ දේපළ' බවට පත් කළ වතු, වසර 50කට පසු එම වාමාංශික ව්‍යාපාරයේම නායකත්වයෙන් යුත් පාලනයක් යටතේ ගෝලීය ධනවාදයේ නියෝජිතයා වන IMF හි කොන්දේසිවලට යටත් වෙමින් පුද්ගලික අංශයට බදු දීමට සිදුවීම, මෙරට සමාජවාදී ව්‍යාපාරයේ ඓතිහාසික පසුබැසීමක් සනිටුහන් කරයි.
- යථාර්ථය පිළිගැනීම- මෙම තීරණයෙන් පෙන්වා දෙන්නේ, දෘෂ්ටිවාදය කෙතරම් උත්කෘෂ්ට වුවද, දශක ගණනාවක් පුරා රාජ්ය කළමනාකරණය යටතේ බිඳ වැටුණු ආයතන, දිගින් දිගටම පාඩු ලබමින් රටේ ආර්ථිකයට බරක් වන විට, ප්‍රායෝගික ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කිරීමට නායකත්වයට සිදුව ඇති බවයි.
වාමාංශික පාලනයක ඛේදවාචකය:
ශ්‍රමිකයාට අහිමි වන විකල්පය
වතු යළි පුද්ගලික හිමිකාරීත්වයට යෑම යනු, ජනසතුකරණයෙන් අපේක්ෂා කළ ජාතික ස්වයංපෝෂිතභාවය පිළිබඳ සිහිනය අත්හැර දැමීමකි. මෙය රටේ ණය අර්බුදයේ සහ රාජ්ය අකාර්යක්ෂමතාවේ අවසාන ප්‍රතිඵලය වුවද, මෙම තීරණයට වඩා යෝග්‍ය ජනතාවාදී විකල්පයක් පැවතිණි.
රජයට මෙම බර ඇදිය නොහැකි බව සැබෑ නම්, වාමාංශික වැඩපිළිවෙලක් විය යුත්තේ වතු ශ්‍රමිකයන්ට මෙම ඉඩම් සහ වතු (යම් සහනදායී ක්‍රමවේදයක් යටතේ) බෙදා දීම හෝ ඔවුන්ගේ සහභාගීත්වය මත පදනම් වූ සමුපකාර කළමනාකරණයකට යොමු කිරීමයි. එමගින්, වසර දෙසීයකට ආසන්න කාලයක් මෙම වතු වෙනුවෙන් දහඩිය හෙලූ ශ්‍රමිකයාට හිමිකාරීත්වය ලබා දී, නිෂ්පාදනය වඩාත් හොඳින් කරගෙන යාමට අවශ්‍ය තත්ත්වයන් නිර්මාණය කර දිය හැකි විය.
එහෙත්, වතු පුද්ගලික අංශයට විකිණීම හෝ දිගු කාලීන බදු දීම තෝරා ගැනීමෙන් සිදුවන්නේ:
1. වතු කම්කරුවන්ගේ ඓතිහාසික අයිතිවාසිකම් සහ ඔවුන්ගේ අනාගතය තවදුරටත් අවිනිශ්චිත තත්ත්වයකට පත් වීම.
2. පුද්ගලික ආයෝජකයින් යටතේ මෙම ශ්‍රමිකයන් යළිත් දැඩි සූරාකෑමකට ලක්වීම හෝ නව හිමිකරුවන්ගේ ව්‍යාපෘති සඳහා ඔවුන්ට යන එන මං නැතිවීම ය.
වතු ජනසතුකරණයට වක්‍රව හෝ බලපෑ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ දේශපාලන දර්ශනයෙන් පැවත එන නායකත්වයක් යටතේ, මෙම වාමාංශික විකල්පය නොතකා හැර IMF හි නව ලිබරල්වාදී කොන්දේසිවලට යටත්ව කටයුතු කිරීම, දශක ගණනාවක් තිස්සේ ඔවුන්ගේ අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් සටන් කළ වතු ශ්‍රමිකයාටත්, පොදුවේ රටේ දුප්පත් ජනතාවටත් කරන ලද දැවැන්ත ඓතිහාසික ද්‍රෝහීකමක් ලෙස ඉතිහාසගත වනු ඇත.
@නිරෝමි සුබ්‍රමනියම්
