2019 පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරයෙන් වසර හයකට පසුවත්, එම මහා ඛේදවාචකයේ
"මහ මොළකරු" කවුද යන ප්‍රශ්නය ශ්‍රී ලංකාවේ දේශපාලන හා සමාජ අවකාශයේ ප්‍රධාන මාතෘකාවක් ලෙස පවතී. හිටපු ජනාධිපතිවරුන්, ආගමික නායකයන් සහ විවිධ පාර්ශ්ව නිරන්තරයෙන්ම මෙම ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු සෙවීමට උත්සාහ කළද, ප්‍රවීණයන් පෙන්වා දෙන්නේ මෙම ප්‍රවේශයම යල් පැන ගිය එකක් බවයි.
සැබෑ වැරදිකරුවන් වන්නේ තනි පුද්ගලයෙකු නොව, රටේ බුද්ධි හා පාලන ක්ෂේත්‍රවල පැවති පද්ධතිමය අසාර්ථකත්වයන් බවට විශ්ලේෂකයෝ තර්ක කරති.
"මහ මොළකරු" ආකෘතියේ අවසානය
අතීතයේදී, ඔසාමා බින් ලාඩන් සහ වේළුපිල්ලේ ප්‍රභාකරන් වැනි බලවත් නායකයන් ත්‍රස්තවාදී සංවිධානවලට අණ දුන් ආකාරය අපට දැකිය හැකි විය. නමුත් නූතන ත්‍රස්තවාදය එම ආකෘතියෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් වී ඇත. නිරීක්ෂණ සහ සයිබර් අධීක්ෂණය වැනි නවීන තාක්ෂණයන් හේතුවෙන්, ත්‍රස්තවාදී නායකයින්ට ධුරාවලියක් සහිත ව්‍යුහයන් තුළ ක්‍රියා කිරීම අතිශයින් දුෂ්කර වී ඇත.
මෙම නව තත්ත්වයට අනුවර්තනය වෙමින්, ගෝලීය ත්‍රස්තවාදී ව්‍යාපාර "නායකත්වයක් නොමැති ත්‍රස්තවාදය" (leaderless terrorism) නම් වූ උපාය මාර්ගයක් වෙත මාරු වී තිබේ. මෙම ක්‍රමවේදයට අනුව, කුඩා, ස්වාධීන කණ්ඩායම් හෝ අන්තර්ජාලය හරහා රැඩිකල්කරණය වූ තනි පුද්ගලයන් ප්‍රහාර සිදු කරති. මේ ප්‍රහාර දේශීයව ක්‍රියාත්මක වුවත්, ඒවා ගෝලීය දෘෂ්ටිවාදයකින් ආභාෂය ලබයි. පාස්කු ප්‍රහාරකයින් ද මෙවැනිම මාවතක් අනුගමනය කළ අතර, ඔවුන් දේශීය ඉස්ලාමීය මතවාදයන් සහ ISIS ප්‍රචාරණයේ විෂ සහිත මිශ්‍රණයකින් රැඩිකල්කරණය වූවා මිස, තනි පුද්ගලයෙකුගේ සෘජු අණ දීමකින් ක්‍රියා නොකළ බව විශ්ලේෂකයෝ පවසති.
කුමන්ත්‍රණ න්‍යායන් සහ සැබෑ තත්ත්වය
ප්‍රහාරය සම්බන්ධයෙන් බොහෝ දෙනා අවධානය යොමු කරන්නේ රාජපක්ෂ පවුල සහ හමුදා බුද්ධි අංශ අතර පැවති සම්බන්ධතා පිළිබඳවයි. බ්‍රිතාන්‍ය වාර්තා චිත්‍රපටයක් මගින් පවා එවැනි කුමන්ත්‍රණයක් පිළිබඳ චෝදනා එල්ල කර ඇත. නමුත් බුද්ධි සේවාවන් අපරාධකරුවන්, රැඩිකල්වාදීන් සහ ත්‍රස්තවාදීන් සමඟ පවා සම්බන්ධතා පවත්වන්නේ තොරතුරු රැස් කිරීමට සහ කුමන්ත්‍රණ අධීක්ෂණය කිරීමට බව පෙන්වා දිය යුතුය. එවැනි සම්බන්ධතා කුමන්ත්‍රණයක් වන්නේ නිලධාරීන් එම අන්තවාදීන්ගේ ක්‍රියාවන්ට සක්‍රියව ද්‍රව්‍යමය ආධාර හෝ සහයෝගය ලබා දුන්නේ නම් පමණි.
ජිහාඩ්වාදී ව්‍යාපාරයක් තමන්ගේම දේශීය දේශපාලන වාසි සඳහා ප්‍රහාරයක් එල්ල කිරීමට ඉඩක් නොමැති බව විශ්ලේෂකයෝ තර්ක කරති. එම ව්‍යාපාර ලුහුබඳින්නේ ගෝලීය දේශපාලන අරමුණු මිස පටු දේශපාලන න්‍යාය පත්‍ර නොවේ. ශ්‍රී ලංකාව ඉලක්කයක් බවට පත් වූයේ, එය ISIS හි පුළුල් දැක්මට ගැළපුණු නිසා මිස, දේශීය දේශපාලන උපාමාරු නිසා නොවේ.
සැබෑ වැරදි: පද්ධතිමය අසාර්ථකත්වයන්
පාස්කු ප්‍රහාරයේ සැබෑ වැරදිකරුවන් වන්නේ පුද්ගලයන්ට වඩා ශ්‍රී ලංකාවේ පද්ධතියේ තිබූ දුර්වලතාය. ඉන්දියානු බුද්ධි අංශ සහරාන්ගේ ජාලය ගැන නැවත නැවතත් අනතුරු ඇඟවුවද, ශ්‍රී ලංකා බලධාරීන් එම තොරතුරු නොසලකා හැර තිබේ. මෙයට හේතු වූ ප්‍රධාන වැරදි කිහිපයක් මෙසේය:
- බුද්ධි අංශ අතර දුර්වල සම්බන්ධීකරණය: පොලිසිය, රාජ්‍ය බුද්ධි සේවය සහ හමුදා බුද්ධි අංශ එකිනෙකාට අවිශ්වාස කරමින් හුදකලාව ක්‍රියා කිරීම නිසා සහරාන්ගේ කණ්ඩායම පිළිබඳ තොරතුරු නිසි ලෙස හුවමාරු නොවීය. හිටපු ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන සහ අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ අතර පැවති දේශපාලන එදිරිවාදිකම් මෙම අවුල තවත් උග්‍ර කළේය.
- අන්ධ ස්ථාන සහ වැරදි වැටහීම්: බලධාරීන් අන්තවාදය ධනවත් පවුල් තුළ පැතිරී ඇති ආකාරය අවතක්සේරු කළ අතර, එය දුප්පත් මිනිසුන්ගේ ප්‍රශ්නයක් ලෙස දුටුවේය. එසේම, වාණිජමය වශයෙන් ලබා ගත හැකි පුපුරණ ද්‍රව්‍යවලින් improvised explosive devices (IEDs) සෑදීමේ හැකියාව සහ සීමා සහිත ස්ථානවල එවැනි පිපිරීම්වල මාරාන්තික බලපෑම අවබෝධ කර ගැනීමට ඔවුන් අපොහොසත් විය.
මේ සියල්ලටම වඩා, ප්‍රහාරයේ මූලික හේතුව වූයේ දේශපාලන අක්‍රියතාවයි. පාලකයන් අතර පැවති බල අරගලය රටේ ආරක්ෂක යාන්ත්‍රණය අඩපණ කළ අතර, එයින් ප්‍රයෝජන ගැනීමට ත්‍රස්තවාදීන්ට අවස්ථාව ලැබිණි.
"මහ මොළකරුවෙකු" සෙවීම ශ්‍රී ලංකාවේ අතීතයට බැඳුණු මානසිකත්වයක් පිළිබිඹු කරයි. 2009 දී එල්.ටී.ටී.ඊ.ය පරාජය වූයේ එහි නායකයා වූ ප්‍රභාකරන්ගේ මරණයත් සමඟය. මෙම අත්දැකීම අපේ මනස තනි නායකයන් සහ ඉහළ සිට පහළට යන කුමන්ත්‍රණ ගැන සිතීමට පුරුදු කර ඇත. නමුත් ලෝකය වෙනස් වී ඇත. ත්‍රස්තවාදය පරිණාමය වී ඇත.
අද ශ්‍රී ලංකාවට සැබෑ ආරක්ෂාවක් ලැබෙන්නේ යථාර්ථයක් නොවන "මහ මොළකරුවන්" පසුපස හඹා යෑමෙන් නොව, එහි පාලන හා බුද්ධි පද්ධතිවල පවතින දුර්වලතා නිවැරදි කිරීමෙනි. දුර්වල දේශපාලන නායකත්වය, අක්‍රිය වූ බුද්ධි සම්බන්ධීකරණය, සහ රැඩිකල්කරණය හමුවේ ඇති වූ අලසකම වැනි පද්ධතිමය අසාර්ථකත්වයන්ට විසඳුම් ලබා දීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. එසේ නොවුවහොත්, ශ්‍රී ලංකාව නැවත වරක් මෙවැනි ප්‍රහාරවලට ගොදුරු විය හැක්කේ සැඟවුණු කුමන්ත්‍රණකරුවන් නිසා නොව, එහිම අන්ධ ස්ථාන නිසාය.
@නිරෝමි සුබ්‍රමනියම්
