FAO නෞකාවේ පර්යේෂණ තීරණය පිළිබඳව ශ්‍රී ලංකාවට දැනුම් දී නැහැ: විදේශ අමාත්‍ය විජිත හේරත්
එක්සත් ජාතීන්ගේ ධජය සහිත පර්යේෂණ නෞකාව ලංකා රජයේ අනුමැතිය ප්‍රමාදය හේතුවෙන් සැලසුම් කළ පර්යේෂණය සිදු නොකිරීමට ගත් තීරණය පිළිබඳව ඔවුන් විසින් ශ්‍රී ලංකා රජයට තවමත් නිල වශයෙන් දැනුම් දී නොමැති බව විදේශ අමාත්‍ය විජිත හේරත් පවසයි.
විදේශ හා ධීවර අමාත්‍යාංශ ආරංචි මාර්ග පවසන්නේ ආහාර හා කෘෂිකර්ම සංවිධානය (FAO) දැනුම් දී ඇත්තේ “Dr Fridtj of Nansen” පර්යේෂණ නෞකාව ශ්‍රී ලංකාවේ පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා නොපැමිණෙන බවයි. මන්දයත් ශ්‍රී ලංකාව විදේශීය පර්යේෂණ යාත්‍රා හැසිරවීම සඳහා සම්මත මෙහෙයුම් ක්‍රියා පටිපාටි (SOP) සකස් කිරීම ප්‍රමාද කර ඇති බැවින් අනුමැතිය ප්‍රමාද වී ඇති බැවිනි.
කෙසේ වෙතත්, විදේශ අමාත්‍ය විජිත හේරත් පැවසුවේ ඒ බව රජයට “නිල වශයෙන් දැනුම් දී නොමැති” බවයි.
එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරංචි මාර්ග පවසන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ පර්යේෂණ අවස්ථාව දැන් මැඩගස්කරයට ලබා දී ඇති බවයි.
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයෙන් කිහිප වතාවක් කරන ලද ඉල්ලීම්වලින් පසුව ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක පර්යේෂණ නෞකාව සඳහා විශේෂ අනුමැතියක් ලබා දීමට එකඟ වී තිබුණි.
එහෙත් විදේශීය පර්යේෂණ යාත්‍රා හැසිරවීම සඳහා සම්මත මෙහෙයුම් ක්‍රියා පටිපාටි (SOP) සකස් කිරීමට රජය ප්‍රමාද වීම හේතුවෙන් එක්සත් ජාතීන්ගේ අදාළ පර්යේෂණ නෞකාව සඳහා අනුමැතිය ලබා නොදෙන ලදී.
පර්යේෂණ නෞකාව පිළිබඳව දන්නා මූලාශ්‍ර, අති නවීන නෞකාවක් වන “Dr Fridtj of Nansen” (F. Nansen) විසින් ශ්‍රී ලංකා ජලයේ මත්ස්‍ය සම්පත සහ සමුද්‍ර පරිසර පද්ධතිවල සෞඛ්‍යය සම්බන්ධයෙන් පර්යේෂණ සිදු කිරීමට අපේක්ෂා කරන බව ghave EconomyNext වෙත පැවසීය.
ශ්‍රී ලංකාව මුලින් ප්‍රතික්ෂේප කළේ පසුගිය ශ්‍රී ලංකා රජයේ ඉල්ලීම පරිදි ජූලි 15 සිට අගෝස්තු 20 දක්වා පර්යේෂණ සිදු කිරීමට නියමිතව තිබූ පර්යේෂණ නෞකාව සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ ඉල්ලීමයි.
මුල් සැලැස්මට අනුව, එය කොළඹ සිට ඩකා බලා යාත්‍රා කිරීමට නියමිතව තිබූ අතර, ශ්‍රී ලංකාවේ පර්යේෂණ අවසන් කිරීමෙන් පසු බංග්ලාදේශ විද්‍යාඥයින් නෞකාව කොළඹ සිටින අතරතුර එයට ගොඩවනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ. බංග්ලාදේශ විද්‍යාඥයින් රැගෙන යාම සඳහා නෞකාවට එහි පහසුකම් භාවිතා කිරීමට අවසර දීමට ශ්‍රී ලංකා රජය එකඟ වී ඇත.
“විදේශ පර්යේෂණ යාත්‍රා සඳහා සම්මත මෙහෙයුම් ක්‍රියා පටිපාටි සංවර්ධනය කිරීම තෙක්” එක්සත් ජාතීන්ගේ පර්යේෂණ යාත්‍රාවට රජය ඉඩ නොදුන් බව එක්සත් ජාතීන්ගේ ලේඛනයක සඳහන් වේ.
මෙම සංචාරය අවලංගු කිරීම නිසා FAO හරහා ශ්‍රී ලංකාවට ඩොලර් මිලියන 1 කට වඩා සෘජු පාඩු සිදුවනු ඇති අතර, F. නැන්සන් විසින් ජනනය කරන ලද දත්ත මත දැඩි ලෙස රඳා පවතින හරිත දේශගුණික අරමුදල විසින් අරමුදල් සපයනු ලබන ඉදිරි වැඩසටහන්වල කාර්යක්ෂමතාව අඩු කිරීමට ඉඩ ඇත,” යනුවෙන් එම ලේඛනයේ සඳහන් වේ.
වර්තමාන සංචාරය අවලංගු කළහොත්, 2030 න් පසු තවත් පර්යේෂන අවස්ථාවක් නොලැබෙනු ඇත.
එක්සත් ජාතීන්ගේ පර්යේෂණ යාත්‍රාවේ සංචාරය අවලංගු කිරීම මගින් රජයේ තීරණ ගැනීම සඳහා අත්‍යවශ්‍ය තීරණාත්මක දත්ත රටට අහිමි කරන අතර, ආර්ථිකයේ ප්‍රධාන අංශයක ආර්ථික සංවර්ධනය සඳහා වන අපේක්ෂාවන්ට හානි කරන බව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය පවසා තිබේ.
ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් ප්‍රකාශ කරන ලද ඉල්ලීමට අනුකූලව, සමුද්‍ර පරිසර පද්ධති සහ ජලජ සම්පත් තිරසාර ලෙස කළමනාකරණය කිරීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාවට සහාය වීමට මෙම නෞකාව සන්නද්ධ බව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය පැවසීය.
පර්යේෂණ අරමුණු සඳහා පැමිණෙන චීන යාත්‍රා සම්බන්ධයෙන් ඉන්දියාව සහ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය බලපෑම් කිරීම මධ්‍යයේ ශ්‍රී ලංකාව විදේශීය පර්යේෂණ යාත්‍රා සඳහා වසරක තහනමක් පනවා ඇත.
මාස 14ක් ඇතුළත චීන පර්යේෂණ යාත්‍රා දෙකක් දිවයිනට පැමිණීමෙන් පසු ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ඉන්දියාව යන දෙකම එහිදී ශ්‍රී ලංකාවට බලපෑම් කර තිබුණි.
තහනම 2024 දෙසැම්බර් 31 වන දින අවසන් වූ නමුත්, ජනවාරි මාසයේදී ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක රජයේ කැබිනට් මණ්ඩලය, පවතින SOP සමාලෝචනය කිරීමට සහ විදේශීය පර්යේෂණ නැව් සඳහා පහසුකම් සැලසීම සඳහා නව SOP එකක් ඉදිරිපත් කිරීමට නව කමිටුවක් පත් කිරීමට තීරණය කළේය.
එසේ තීරණය කළද රජය විසින් SOP පිළිබඳව සොයා බැලීම සඳහා කමිටුව පත් කරන ලද්දේ පසුගිය සතියේ දී වන අතර පළමු රැස්වීම ජුනි 19 වන දින පැවැත්විණි.
පෙර ශ්‍රී ලංකා රජයෙන් 2023 නොවැම්බර් මාසයේ කළ ඉල්ලීමකට අනුව, FAO විසින් “Dr Fridtj of Nansen” නෞකාව ශ්‍රී ලංකාවට යෙදවීම සම්බන්ධීකරණය කර ඇත.
කෙසේ වුවද ඉන්දියාව සහ චීනය සම්බන්ධ භූ දේශපාලනික ගැටළු හේතුවෙන් විදේශ පර්යේෂණ යාත්‍රා තම මුහුදු සීමාව තුළට ඉඩ දීමේදී ශ්‍රී ලංකාව රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික අභියෝගවලට මුහුණ දී සිටී.
චීන පර්යේෂණ නෞකා ඉන්දියානු සාගරයට පැමිණීම සම්බන්ධයෙන් ඉන්දියානු කනස්සල්ල මධ්‍යයේ වුවද ශ්‍රී ලංකාව සහ චීනය සමුද්‍රීය සහයෝගීතාව පිළිබඳ අවබෝධතා ගිවිසුමක් (MOU) අත්සන් කිරීමට එකඟ වී ඇත.
අප්‍රේල් මාසයේදී, ශ්‍රී ලංකාව ආරක්ෂක සහයෝගීතා අවබෝධතා ගිවිසුමක් අත්සන් කළ අතර එහි සඳහන් වූයේ අසල්වැසි රටවල් දෙකම සමුද්‍රීය සහ අනෙකුත් ක්ෂේත්‍රවල තොරතුරු විස්තර නොකර අන්‍යෝන්‍ය එකඟතාවයකින් හුවමාරු කර ගන්නා බවයි.
මේ අතර විදේශ අමාත්‍ය විජිත හේරත් පසුගිය ජනවාරි මාසයේදී පැවසුවේ ශ්‍රී ලංකාව ඉන්දියාවෙන් අනුමැතිය ලබා ගැනීමට හෝ කිසිදු විදේශීය යාත්‍රාවක් සංචාරය කිරීමේදී අසල්වැසියාට දැනුම් දීමට අවශ්‍ය නොවන බවයි. ඉන්දියාව සමඟ වඩා හොඳ සබඳතා පවත්වා ගැනීම සඳහා පෙර පැවති සමහර රජයන් එවැනි පිළිවෙත් පවත්වා ගෙන ගොස් ඇති බව රජයේ නිලධාරීන් පවසා ඇත.
@economynext
