ශ්රී ලංකාවේ සෞඛ්ය පද්ධතිය මෑත කාලයේ දරුණුතම අර්බුදයකට මුහුණ දී සිටින්නේ
"බාල ඖෂධ" ගනුදෙනු හේතුවෙනි. මෙහි ආසන්නතම සහ භයානකම පුවත වාර්තා වන්නේ ශල්යකර්මවලින් පසු සහ පිළිකා රෝගීන්ට අත්යවශ්ය වන ඔන්ඩට්රෙස්රෝන් (Ondansetron) එන්නත් මාත්රාවන් සම්බන්ධයෙනි.
මෙම ප්රශ්නගත එන්නත් සාම්පල පරීක්ෂාවට යොමුකර සති දෙකක් ගතවී ඇතත්, එහි වාර්තා මෙතෙක් මහජනයාට හෙළි නොකිරීම පිටුපස ඇති "අදෘශ්යමාන හස්තය" පිළිබඳව සෞඛ්ය වෘත්තීයවේදීන්ගේ විද්වත් සංගමයේ සභාපති රවී කුමුදේශ් බරපතළ හෙළිදරව්වක් සිදු කරයි.
මොකක්ද මේ "ඔන්ඩට්රෙස්රෝන් (Ondansetron)" ?
ඔන්ඩට්රෙස්රෝන් (Ondansetron) යනු රෝහල් පද්ධතිය තුළ අතිශය තීරණාත්මක ඖෂධයකි. විශේෂයෙන්ම:
- ශල්යකර්මයකින් පසු රෝගීන්ට ඇතිවන වමනය සහ ඔක්කාරය පාලනය කිරීමට.
- පිළිකා රෝගීන්ගේ විකිරණ හෝ රසායනික ප්රතිකාරවලින් (Chemotherapy) පසු ඇතිවන අපහසුතා වැළැක්වීමට මෙය භාවිතා කරයි.
මෙවැනි සංවේදී රෝගීන් පිරිසකට ලබාදෙන ඖෂධයක් "බාල" හෝ "ප්රමිතියෙන් තොර" වීම යනු රෝගියා මරණයට තල්ලු කිරීමක් වැනි සෘජු අවදානමකි. එවැනි තත්ත්වයක් තුළ මෙහි පරීක්ෂණ වාර්තා ප්රමාද කිරීම හුදු ප්රමාවක් නොව, අපරාධයකි.
"වාර්තා සති දෙකක් හංගගෙන ඉන්නේ කා වෙනුවෙන්ද?" - රවී කුමුදේශ්
වීඩියෝව හරහා අදහස් දක්වමින් රවී කුමුදේශ් පෙන්වා දෙන්නේ පරීක්ෂණ ක්රියාවලිය තුළ සිදුවන සැකකටයුතු හැසිරීමයි. ඔහු පවසන පරිදි මෙය "තාක්ෂණික ගැටලුවක්" නොව "කාලය මරාදැමීමේ උපක්රමයකි."
රවී කුමුදේශ්:
"බාල එන්නත් සම්බන්ධයෙන් පරීක්ෂණ පවත්වන්න සාම්පල අරගෙන දැන් සති දෙකක් ගතවෙලා. නමුත් තාමත් ඒ පරීක්ෂණ වාර්තා ආවේ නෑ කියන එක විහිළුවක්. සාමාන්යයෙන් මෙවැනි හදිසි තත්ත්වයකදී පැය 48ක් හෝ 72ක් ඇතුළත මූලික වාර්තාවක් ලබා දෙන්න පුළුවන්කම තිබිය යුතුයි. සති දෙකක් යන්නේ වාර්තාව හදන්න නෙවෙයි, වාර්තාව වෙනස් කරන්න හෝ යටගහන්නද කියන සැකය අපිට තියෙනවා."
රසායනාගාර වාර්තාවල "අතුරුදන් වීම" සහ මහජන විශ්වාසය
මෙම පරීක්ෂණ සිදුකරන ඖෂධ නියාමන අධිකාරිය (NMRA) සතු රසායනාගාර පිළිබඳව ද ඔහු ප්රශ්න කරයි. වාර්තා ප්රමාද වන සෑම තත්පරයක්ම ජනතාවගේ ජීවිත අවදානමකට ලක් කරන බව ඔහු අවධාරණය කරයි.
රවී කුමුදේශ්:
"අපි අහන්නේ මේ වාර්තා කෝ? ඇයි මේවා ප්රසිද්ධ කරන්නේ නැත්තේ? මේකෙන් වෙන්නේ ජනතාවට සෞඛ්ය පද්ධතිය ගැන තියෙන විශ්වාසය සම්පූර්ණයෙන්ම නැති වෙන එක. වාර්තා එනකම් බෙහෙත් දෙන එක නවත්තලා තියෙනවා නම්, ඒ කාලය ඇතුළත රෝගීන්ට වෙන හානියට වගකියන්නේ කවුද? බලධාරීන් උත්සාහ කරන්නේ මේක 'තාක්ෂණික දෝෂයක්' කියලා අඟවන්න. නමුත් මේක මහා පරිමාණ දූෂණයක්."
මේ නිහඬතාවය පිටුපස ඇති බියකරු ඇත්ත
සති දෙකක් යනු සාක්ෂි විනාශ කිරීමට හෝ අදාළ සැපයුම්කරුවන්ට නීතියෙන් බේරීමට මංපෙත් සකසා ගැනීමට ඕනෑවටත් වඩා වැඩි කාලයකි. රවී කුමුදේශ් මහතා පවසන පරිදි, පරීක්ෂණ වාර්තා හංගගෙන සිටින්නේ මෙම මහා පරිමාණ දූෂණයට සම්බන්ධ "ඉහළ පුටුවල සිටින නිලධාරීන්" ආරක්ෂා කර ගැනීමටය.
විග්රහාත්මක කරුණු:
- සැලසුම් සහගත ප්රමාව: විද්යාත්මකව දින කිහිපයකින් කළ හැකි පරීක්ෂණයකට සති දෙකක් ගතවීම පිටුපස දේශපාලන බලපෑම් ඇති බව පැහැදිලිය.
- රෝගීන්ගේ ජීවිත පරදුවට තැබීම: ඔන්ඩෙස්ට්රෝන් වැනි ඖෂධ භාවිතය අත්හිටුවීම නිසා රෝගීන්ට සිදුවන අපහසුතාවයට වගකීමක් නැත.
- ඖෂධ මාෆියාවේ ජයග්රහණය: වාර්තා නිකුත් කිරීම ප්රමාද වන තරමට වංචාවට සම්බන්ධ සමාගම්වලට තම වගකීම්වලින් මිදීමට අවස්ථාව ලැබේ.
මීළඟට කුමක් සිදුවෙයිද?
සෞඛ්ය වෘත්තීයවේදීන්ගේ විද්වත් සංගමය අවධාරණය කරන්නේ, මේ සම්බන්ධයෙන් වහාම විනිවිදභාවයකින් යුත් පරීක්ෂණයක් අවශ්ය බවයි. සභාපති, රවී කුමුදේශ් පවසන පරිදි, "ජනතාවගේ ජීවිත එක්ක සෙල්ලම් කරන එක වහාම නතර කළ යුතු" අතර, වාර්තා ප්රමාද කිරීමට සම්බන්ධ සියලු දෙනා හෙළිදරව් කළ යුතුය.
ඔන්ඩට්රෙස්රෝන් (Ondansetron) පරීක්ෂණ වාර්තාව තුළ ඇත්තේ හුදු රසායනික දත්ත සමුදායක් නොව, මේ රටේ සෞඛ්ය ක්ෂේත්රයේ අනාගතය සහ රෝගීන්ගේ ජීවත් වීමේ අයිතියයි. එය තවදුරටත් සඟවා තැබීමට ඉඩ දිය නොහැක.
