සෙලෙන්ස්කිට උරුම වූ 'අභිමානය හෝ මිත්‍රයා' යන ද්විත්ව උභතෝකෝටිකය
2022 පෙබරවාරි මාසයේ ආරම්භ වී වසර හතරකට ආසන්න කාලයක් ඇදී ගිය රුසියා – යුක්‍රේන යුද්ධය
අවසන් කිරීම සඳහා එක්සත් ජනපදය (US) විසින් ගෙන ආ, කරුණු 28කින් සමන්විත නව යෝජනාවලියක් මේ වන විට ගෝලීය අවධානයට ලක් වී තිබේ.
කෙසේ වෙතත්, යුක්‍රේනයේ කිසිදු නියෝජනයක් නොමැතිව, රුසියාවේ සෘජු සහයෝගය ඇතිව කෙටුම්පත් වූ මෙම යෝජනාව, ජනාධිපති වොලැදිමීර් සෙලෙන්ස්කිට සිය ජාතික අභිමානය සහ ප්‍රධාන මිතුරෙකු වන ඇමෙරිකාව යන දෙකෙන් එකක් අහිමි කර ගැනීමේ අතිශය භයානක උභතෝකෝටිකයකට මුහුණ දීමට සිදුව ඇත.
1. ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප්ගේ "ඇමෙරිකාව පළමුව" සාමය (The American Stance)
ඇමෙරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් විසින් යෝජනාවට එකඟවීම සඳහා යුක්‍රේනයට නොවැම්බර් 27 වැනිදා දක්වා කාලය ලබා දීම, මෙම සාම යෝජනාව පිටුපස ඇති ඇමෙරිකානු ප්‍රතිපත්තියේ මූලික වෙනසක් පෙන්නුම් කරයි. විශ්ලේෂකයන් පෙන්වා දෙන්නේ, ට්‍රම්ප්ගේ මෙම පියවර:
- දෙවැනි වසරේ මැතිවරණ පොරොන්දු ඉටුකිරීම: යුක්‍රේන ගැටුමට ඇමෙරිකානු සම්පත් යෙදවීම තවදුරටත් අවසන් කිරීමෙන්, දේශීයව ඇමෙරිකානු ඡන්දදායකයන් සෑහීමකට පත් කිරීම.
- රුසියාවට ඇති නැඹුරුව: යෝජනාව රුසියාවේ ඉල්ලීම්වලට බෙහෙවින් හිතකර බැවින්, මෙය රුසියානු ජනාධිපති ව්ලැදිමීර් පුටින් සමඟ ඍජු එකඟතාවක් මත ගොඩනැඟූ සාමයක් බවට ජාත්‍යන්තර විවේචන එල්ල වී තිබීම.
- යුක්‍රේන පරමාධිපත්‍යය නොසලකා හැරීම: යුක්‍රේන නියෝජිතයන්ගේ සහභාගීත්වයෙන් තොරව සාම ගිවිසුමක් කෙටුම්පත් කිරීම, ඇමෙරිකාව තවදුරටත් යුක්‍රේනය ස්වාධීන රාජ්‍යයක් ලෙස සැලකීම වෙනුවට රුසියාව සමඟ බලය බෙදා ගැනීමේ ගනුදෙනුවකට එළඹෙන බවට වන දැක්මයි.
2. සෙලෙන්ස්කිගේ නොහැකි තීරණය (The Ukrainian Dilemma)
යුක්‍රේන ජනාධිපති වොලැදිමීර් සෙලෙන්ස්කි ජාතිය අමතා ප්‍රකාශ කළේ, මෙම යෝජනාව හේතුවෙන් යුක්‍රේනය "සිය අභිමානය නැතිකර ගැනීම හෝ සමීපතම මිතුරෙකු නැතිකර ගැනීම" යන අවධානමට මුහුණ දී සිටින බවයි. යෝජනාවේ ප්‍රධාන කරුණු තුන යුක්‍රේනයේ අභිමානයට මෙන්ම එහි දිගුකාලීන ආරක්ෂාවට ද සෘජු තර්ජනයක් එල්ල කරයි:
- භූමිය අහිමිවීම: මේ වන විට රුසියාව අත්පත් කරගෙන සිටින භූමි ප්‍රදේශ රුසියානු පාලනය යටතේම තැබීම යනු, ජාත්‍යන්තරව පිළිගත් යුක්‍රේන දේශසීමා ස්ථිරවම අත්හැරීමයි. ජාතිකවාදී යුක්‍රේන දේශපාලන බලවේග සහ හමුදාව මෙම කොන්දේසිය කිසිසේත් පිළිගැනීමට සූදානම් නැත.
- නේටෝ සංවිධානයෙන් ඉවත්වීම: නේටෝ සංවිධානයට එක්වීමේ අපේක්ෂා අත්හැරීම යනු, යුක්‍රේනය නැවතත් රුසියාවේ ආක්‍රමණවලට මුහුණ දීමට සිදුවන අවස්ථාවක යුරෝපීය ආරක්ෂක ජාලයෙන් පිටතට තල්ලු කිරීමකි.
- හමුදාව අඩු කිරීම: මෙය යුක්‍රේනයට නැවතත් ආරක්ෂක සූදානමක් ඇති කර ගැනීමට ඇති හැකියාව සම්පූර්ණයෙන්ම සීමා කිරීමකි.
සෙලෙන්ස්කිට යෝජනාව ප්‍රතික්ෂේප කළහොත් ඇමෙරිකානු හමුදා හා මූල්‍ය ආධාර ක්ෂණිකව නතර වීමේ අවදානම ඇති අතර, එය යුක්‍රේන ආරක්ෂක හමුදාවන්ට මරණීය පහරක් වනු ඇත.
3. පුටින්ගේ 'ස්ථීර සාමය' සහ භූදේශපාලනික වාසිය (The Russian Advantage)
රුසියානු ජනාධිපති ව්ලැදිමීර් පුටින් මෙම යෝජනාව "ස්ථීර සාමයක් සඳහා වන පදනමක්" වනු ඇති බවට ප්‍රකාශ කිරීම තුළ රුසියාවේ භූදේශපාලනික වාසිය මනාව පැහැදිලි වේ.
- ජයග්‍රහණයක් ලෙස පිළිගැනීම: රුසියාවට භූමි ප්‍රදේශ අල්ලා ගැනීම නීත්‍යානුකූල කිරීමෙන්, මෙම යෝජනාව රුසියාවේ මුල් ආක්‍රමණයේ අරමුණු ජාත්‍යන්තරය විසින් අනුමත කිරීමක් වැනි ය. රුසියාවට මිලිටරිමය වශයෙන් සම්පූර්ණ ජයග්‍රහණයක් නොලබාම යුද්ධයේ අරමුණු බොහෝ දුරට සාක්ෂාත් කර ගැනීමට මෙය ඉඩ සලසයි.
- යුරෝපයට බලපෑම: මෙම යෝජනාව ක්‍රියාත්මක වුවහොත්, නැගෙනහිර යුරෝපයේ සහ නේටෝ සාමාජික රටවලට රුසියාවෙන් ඇති තර්ජනය තවදුරටත් වැඩි වන බවට විශ්ලේෂකයෝ අනතුරු අඟවති.
නොවැම්බර් 27 න් පසු ලෝක දේශපාලනය
මෙම සාම යෝජනාව පිළිගැනීමට යුක්‍රේනයට නොවැම්බර් 27 වැනිදා දක්වා පමණක් කාලය තිබීම, අර්බුදයේ තීරණාත්මක බව අවධාරණය කරයි. යුක්‍රේනය යෝජනාව පිළිගතහොත්, එය දේශසීමා බලහත්කාරයෙන් වෙනස් කිරීමේ භයානක ජාත්‍යන්තර පූර්වාදර්ශයක් නිර්මාණය කරනු ඇත. ප්‍රතික්ෂේප කළහොත්, ඇමෙරිකානු සහය අහිමි වී රුසියානු හමුදා ඉදිරියට ඒම හමුවේ යුක්‍රේනය තනිව සටන් කළ යුතු තත්ත්වයකට පත් වනු ඇත. මේ තීරණය ලබන වසරේදී යුරෝපයේ මෙන්ම සමස්ත ගෝලීය ආරක්ෂක සමතුලිතතාවට ද සෘජුවම බලපානු ඇත.
