හිටපු ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ගේ පාලන සමයේ ආනයනික සීනි සඳහා පනවන ලද බදු
ශත 25ක් දක්වා අඩු කිරීමෙන් රජයට රුපියල් කෝටි 1590කට අධික මුදලක් පාඩු කිරීමේ සිද්ධියට අදාළ මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම සම්බන්ධයෙන් කරුණු දක්වන ලෙස ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් වත්මන් ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක ට සහ මුදල් අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් හර්ෂණ සූරියප්පෙරුම ට ඊයේ (ඔක්තෝබර් 30) දින නියම කර ඇත.
ජනාධිපතිවරයා මේ වන විට මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස ද කටයුතු කරන බැවින්, එම තනතුරට අදාළව එලෙස කරුණු දක්වන ලෙස නියම කරමින් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය නොතිසි නිකුත් කර තිබේ.
පෙත්සමේ මූලික විස්තර සහ වගඋත්තරකරුවන් සංශෝධනය
ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ දේශපාලන මණ්ඩල සභික සහ හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී සුනිල් හඳුන්නෙත්ති විසින් මෙම මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම ගොනු කර ඇත.
අගවිනිසුරු ප්‍රීති පද්මන් සුරසේන, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරුන් වන මහින්ද සමය වර්ධන සහ කුමුදුනි වික්‍රමසිංහ යන මහත්ම මහමින්ගෙන් සමන්විත විනිසුරු මඩුල්ලක් හමුවේ පෙත්සම කැඳවනු ලැබීය.
පෙත්සම ගොනු කරන අවස්ථාවේ නම් කර තිබූ වගඋත්තරකරුවන්ගේ තනතුරු වෙනස් වී ඇති බැවින්, පෙත්සම්කාර පාර්ශ්වයේ ඉල්ලීම පරිදි වත්මන් තනතුරු දරන පුද්ගලයන් ඇතුළත් කර පෙත්සම් සංශෝධනය කිරීමට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් අවසර ලබා දෙන ලදී.
ඒ අනුව, වත්මන් මුදල් අමාත්‍යවරයා (ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක) සහ මුදල් අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් හර්ෂණ සූරියප්පෙරුම වත්මන් වගඋත්තරකරුවන් වශයෙන් නම් කිරීමට අධිකරණය අවසර දුන්නේය.
මෙහි මුල් වගඋත්තරකරුවන් වූයේ මුදල් අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයා, ශ්‍රී ලංකා ප්‍රමිති ආයතනයේ සභාපතිවරයා, පිරමීඩ විල්මා පෞද්ගලික සමාගම, එහි අධ්‍යක්ෂ සජන් මඩුසුන්, පාරිභෝගික සේවා අධිකාරියේ සභාපතිවරයා සහ නීතිපතිවරයා ය.
රජයට පාඩුව සහ මහජන අයිතිවාසිකම් කඩවීම පිළිබඳ චෝදනා
දේශීය සීනි නිෂ්පාදනය දිරිමත් කිරීම සඳහා 2020 වසරේදී ආනයනික සීනි සඳහා රුපියල් 50/- ක බද්දක් පැනවූ ගැසට් නිවේදනය එකවරම ශත විසිපහක් දක්වා අඩු කිරීම මෙම නඩුවේ මූලය වී තිබේ.
පෙත්සම්කරුගේ කරුණු:
- රුපියල් 50/- ක්ව තිබූ බද්ද ශත 25 දක්වා අඩු කිරීමේ දී ලැබෙන ලාභය ජනතාවට ලැබිය හැකි පරිදි ඒකාබද්ධ අරමුදලට බැර කිරීමට නියමිතව තිබුණි.
- එහෙත්, වග උත්තරකාර පිරමීඩ් විල්මා පෞද්ගලික සමාගම අදාළ ලාභය ඒකාබද්ධ අරමුදලට බැර නොකර, එය සමාගමටම ලැබීමෙන් රජයට රුපියල් 15,951,598,724.00 ක පාඩුවක් වී ඇති බව පෙත්සම්කරු පෙන්වා දෙයි.
- මෙම බදු අඩු කිරීමේ සහනය පාරිභෝගික ජනතාවට නොලැබීමෙන් ඔවුන්ගේ මූලික අයිතිවාසිකම් කඩ වී ඇතැයි තීරණය කරන ලෙස පෙත්සමෙන් ඉල්ලා සිටී.
- එම කඩවීම වෙනුවෙන් රුපියල් මිලියන පන්සියයක වන්දියක් සීනි ආනයනය කළ පිරමීඩ් විල්මා පෞද්ගලික සමාගම ඇතුළු වග උත්තරකරුවන්ගෙන් අයකර ගැනීමට නියම කරන ලෙස ද ඉල්ලීමක් කර ඇත.
CID විමර්ශනය සහ නීතිපතිගේ මතය
නීතිපති වෙනුවෙන් පෙනී සිටි රජයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ නීතීඥ හසිනි ඕපාත කරුණු දක්වමින්, සිද්ධිය සම්බන්ධයෙන් අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව (CID) කළ පරීක්ෂණයේ දී මෙම වංචාව සිදු වී ඇති බවට කරුණු අනාවරණය නොවූ හෙයින් මෙම පෙත්සමට පදනමක් නැතැයි පෙන්වා දුන්නාය.
කෙසේ වෙතත්, පෙර අධිකරණ වාර්තා අනුව, බදු අඩු කිරීමේ තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලියේදීම කිසිදු අපරාධ වරදක් හඳුනාගෙන නොමැති වුවද, ප්‍රතිපත්ති තීරණයට අදාළව කිසිවෙකු නීතිවිරෝධී ප්‍රතිලාභයක්, අල්ලසක් ලබාගෙන තිබේද යන්න තහවුරු කරගැනීම සඳහා නීතිපතිවරයා විසින් අල්ලස් හෝ දූෂණ චෝදනා විමර්ශන කොමිෂන් සභාවට වැඩිදුර පරීක්ෂණ සඳහා උපදෙස් දී ඇති බවට තොරතුරු අනාවරණය වී තිබුණි.
ජනාධිපති නීතීඥ එම්.ඒ. සුමන්තිරන් ගේ ඉල්ලීම අනුව, පෙත්සම සංශෝධනය කිරීමට අවසර දුන් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය, වත්මන් වගඋත්තරකරුවන් වන ජනාධිපතිවරයා ඇතුළු පාර්ශ්වයන්ට 2026 ජනවාරි 19 වැනිදා කරුණු දක්වන ලෙස නියෝග කරමින් නොතීසි නිකුත් කළේය.
ජනාධිපතිවරයාගේ ඉදිරිපත් කිරීමේදී ඇතිවන තීරණාත්මක තත්ත්වය
2026 ජනවාරි 19 වැනිදා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය හමුවේ කරුණු දක්වන ලෙස වත්මන් ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක ට නියෝග කිරීම, මෙම අධිකරණ ක්‍රියාවලියේ ඉතා තීරණාත්මක සන්ධිස්ථානයක් ලෙස සැලකිය හැකිය. නීතියට අනුව වත්මන් මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස ජනාධිපතිවරයා විසින්, අදාළ බදු අඩු කිරීමේ තීරණයෙන් රජයට පාඩු සිදුවීම සම්බන්ධයෙන් වූ පෙත්සමේ කරුණුවලට හෝ රජයට සිදුවූ පාඩුව යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම සඳහා රජය ගෙන ඇති ක්‍රියාමාර්ග පිළිබඳව හෝ කරුණු දැක්වීමට සිදුවනු ඇත.
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාමුවක් තුළ, වත්මන් රාජ්‍ය නායකයාට අධිකරණය ඉදිරියේ පෙනී සිටීමට සිදුවීම, පවතින රාජ්‍ය පාලනයේ විනිවිදභාවය සහ වගවීම පිළිබඳව වැදගත් පණිවිඩයක් සමාජගත කරයි. පෙත්සම විභාගයට ගැනීමට හෝ නිශ්ප්‍රභා කිරීමට හෝ අදාළ තීරණවලට එළඹීමට පෙර, මෙම කරුණු දැක්වීම උසාවියේ අවසන් තීන්දුව සඳහා තීරණාත්මක බලපෑමක් ඇති කරනු ඇත.
