ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවේ සේවාවන් පෞද්ගලික සමාගමකට බාහිරින් ලබා දීමට අදාළ
මාර්ගගත වීසා නිකුත් කිරීමේ වැඩසටහන පිළිබඳ විශේෂ විගණන වාර්තාවකින් හෙළි වී ඇත්තේ එමගින් රජයට කිසිදු ආදායමක් ලැබී නොමැති බවත්, වීසා ගාස්තු නිදහස් කර ඇති රටවල සංචාරකයින්ට පවා සේවා ගාස්තු ගෙවීමට සිදුවීම නිසා ඔවුන්ට එම නොමිලේ ලැබෙන සේවාවේ ප්‍රතිලාභ අහිමි වී ඇති බවත්ය.
විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව විසින් සම්පාදනය කරන ලද මෙම වාර්තාවට අනුව, 2024 අප්‍රේල් 17 සිට 2024 අගෝස්තු 2 දක්වා කෙටි මෙහෙයුම් කාලය තුළ, වීසා ගාස්තු නිදහස් කර ඇති රටවල 98,401 වීසා අයදුම්පත් සඳහා ගාස්තු අය නොකිරීම හේතුවෙන්, GBS Technology Services & IVS Global ± FZCO සහ VFS VF Worldwide Holdings Ltd. යන සමාගම්වලට අවම වශයෙන් ඇමරිකානු ඩොලර් 1,820,418ක ආදායමක් උපයා ගැනීමට ඉඩ තිබූ බව සඳහන් වේ. කෙසේ වෙතත්, රජයට කිසිදු වීසා ගාස්තු ආදායමක් ලැබී නොමැති බව විගණන වාර්තාව තවදුරටත් අවධාරණය කරයි.
මෙම මතභේදාත්මක වීසා වැඩසටහන ආරම්භ කරන ලද්දේ එවකට මහජන ආරක්ෂක අමාත්‍යවරයා ලෙස කටයුතු කළ ටිරාන් අලස් කාලයේ වන අතර, ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුව අයත් වන මෙම අමාත්‍යාංශය යටතේ, වීසා සේවා බාහිරින් ලබා දීමට අදාළ කැබිනට් පත්‍රිකා ඉදිරිපත් කරන ලද්දේ අමාත්‍යවරයා විසිනි. අවසානයේදී මෙම යෝජනාවට කැබිනට් මණ්ඩලය විසින් අනුමැතිය ලබා දෙන ලද අතර, ඒ අනුව ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවේ පාලක ජනරාල් විසින් GBS Technology Services & IVS Global ± FZCO සහ VFS VF Worldwide Holdings Ltd. යන පෞද්ගලික සමාගම් සමූහය (Consortium) සමඟ ගිවිසුම අත්සන් කරන ලදී.
වැඩසටහන ආරම්භ කළ කාලය සහ ක්‍රියා පටිපාටි උල්ලංඝනය
මෙම වැඩසටහන හා සම්බන්ධ ක්‍රියාවලිය ආරම්භ වූයේ 2023 වසරේදී ය. පෞද්ගලික සමාගම් සමූහය විසින් මහජන ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය වෙත අනවශ්‍ය යෝජනාවක් (unsolicited proposal) ඉදිරිපත් කිරීමෙන් පසුව, අමාත්‍ය ටිරාන් අලස් ගේ යෝජනාවට අනුව කැබිනට් මණ්ඩලය විසින් ඊට අනුමැතිය ලබා දෙන ලදී. 2023 දෙසැම්බර් 21 වන දින අදාළ සමාගම් සමූහය සමඟ බාහිරින් සේවා ලබා දීමේ ගිවිසුම අත්සන් කිරීමෙන් පසු, නව වීසා ක්‍රමය 2024 අප්‍රේල් 17 වන දින සිට ක්‍රියාත්මක විය.
කෙසේ වෙතත්, මෙම සමස්ත ක්‍රියාවලිය තරඟකාරී ලංසු කැඳවීමේ ක්‍රියාවලියකින් තොරව සිදු කිරීම මෙන්ම, වීසා ගාස්තු නිදහස් කළ රටවල සංචාරකයින්ගෙන් පවා ඇමරිකානු ඩොලර් 23 කට ආසන්න මුදලක් 'සේවා සහ පහසුකම් ගාස්තු' ලෙස අය කිරීම සම්බන්ධයෙන් දැඩි විවේචනයක් එල්ල විය. එමෙන්ම, මෙම ගිවිසුම අභියෝගයට ලක් කරමින් ගොනු කරන ලද පෙත්සම් විභාගයට ගත් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් 2024 අගෝස්තු 2 වන දින එහි මෙහෙයුම් අත්හිටුවීමට අතුරු තහනම් නියෝගයක් නිකුත් කරන ලදී. එම නියෝගය ක්‍රියාත්මක කිරීමට අපොහොසත් වීම හේතුවෙන් ආගමන හා විගමන පාලක ජනරාල්වරයාට පසුව අධිකරණයට අපහාස කිරීමේ චෝදනා යටතේ නඩු පැවරීමට පවා සිදු විය.
විගණකාධිපතිවරයා අවධාරණය කරන්නේ මෙවැනි වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කිරීමට පෙර, ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුව විසින් පිරිවැය-ඵලදායීතා අධ්‍යයනයක් සිදු කර, නිසි ටෙන්ඩර් පටිපාටි අනුගමනය කර, රජයට ලාභදායී වන ආයතන තෝරා ගත යුතු බවයි. මෙම අර්බුදය හේතුවෙන්, සිදුවී ඇති අක්‍රමිකතා විමර්ශනය කිරීම සඳහා විශේෂ අධිකරණ විගණනයක් (forensic audit) සිදු කරන ලෙස ද නිර්දේශ කර තිබේ.
