ඇමරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් සටන් විරාම ගිවිසුමක් සඳහා බලපෑම් කිරීමත් සමඟ,
හමුදා ක්‍රියාමාර්ග වැඩි කිරීමට පෙර, උතුරු ගාසා තීරයේ සමහර ප්‍රදේශවලින් පලස්තීනුවන්ට ඉවත් වන ලෙස ඊශ්‍රායලය නියෝග කර තිබේ.
ඊශ්‍රායල හමුදා මෙහෙයුම් "බටහිර දෙසට තීව්‍ර වී ව්‍යාප්ත වන" බැවින් ගාසා නගරය සහ ජබාලියා හරහා අසල්වැසි ප්‍රදේශවල ජනතාවට අල්-මවාසි වෙරළබඩ ප්‍රදේශය දෙසට දකුණට යන ලෙස දැනුම් දී තිබේ.
ඉරිදා මධ්‍යහ්නයට පෙර පැය 24 තුළ ඊශ්‍රායල ප්‍රහාර හේතුවෙන් අවම වශයෙන් පුද්ගලයින් 86 දෙනෙකු මිය ගිය බව හමාස් සංවිධානය පවත්වාගෙන යන සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය පැවසීය.
අල්-මවාසි හි "ආරක්ෂිත කලාපය" ලෙස හඳුන්වන ප්‍රදේශයට එල්ල වූ ප්‍රහාරයකින් මියගිය අය අතර ළමුන් තිදෙනෙකු ද සිටින බව ඔවුන්ගේ දෙමාපියන් පැවසූහ.
"ගාසා තීරයේ ගිවිසුම ඇති කර ගැනීමට" සහ "ප්‍රාණ ඇපකරුවන් ආපසු ලබා ගැනීමට" ට්‍රම්ප් නැවත නැවතත් ඉල්ලීම් කර තිබේ.
සෙනසුරාදා, ට්‍රම්ප් Truth Social වැඩසටහනේදී ඊශ්‍රායල අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහු "දැන්" හමාස් සමඟ ගිවිසුමක් සාකච්ඡා කරමින් සිටින බව පවසා තිබුණි.
මේ අතර, ඊශ්‍රායල ආරක්ෂක හමුදා (IDF) ප්‍රකාශක අවිචේ අඩ්‍රේ ඉරිදා පැවසුවේ ඊශ්‍රායල හමුදාව උතුරු ගාසා තීරයේ "ත්‍රස්තවාදීන් සහ ත්‍රස්තවාදී යටිතල පහසුකම් තුරන් කිරීම සඳහා" ක්‍රියාත්මක වන බවයි.
ඉරිදා අලුයම ගාසා තීරයේ හමුදා බෝම්බ ප්‍රහාර වැඩි වූ බවත්, නිවාස කිහිපයක් විනාශ වූ බවත් වෛද්‍යවරු සහ නිවැසියන් රොයිටර් පුවත් සේවයට පැවසූහ.
ගාසා තීරයේ හමාස් සංවිධානය මෙහෙයවන සිවිල් ආරක්ෂක ඒජන්සිය ප්‍රවෘත්ති ආයතනවලට පැවසුවේ ඉරිදා පමණක් අවම වශයෙන් පුද්ගලයින් 23 දෙනෙකු මිය ගොස් ඇති බවයි.
දකුණු දිග ඛාන් යුනිස් නගරය අසල අල්-මවාසි හි අවතැන් වූවන් රැඳී සිටි කූඩාරමකට ඊශ්‍රායල ගුවන් ප්‍රහාරයක් එල්ල වූ අතර, උතුරේ ජනතාවට ඉවත් වන ලෙස දැනුම් දී තිබූ ප්‍රදේශයක් වූ එයාර්වේස් ගුවන් ප්‍රහාරයකින් පස් දෙනෙකු මිය ගිය බව වෛද්‍යවරු පැවසූහ.
දරුවන් තිදෙනෙකු ඇතුළු මාරූෆ් පවුලේ සාමාජිකයින් පස් දෙනෙකු මිය ගියහ.
"අපි බිම නිදාගෙන ඉන්නකොට එයාලා අපිට බෝම්බ ගැහුවා," ඔවුන්ගේ මව ඉමාන් අබු මාරූෆ් පැවසුවාය. "අපි කිසිම වරදක් කළේ නැහැ. මගේ දරුවන් මැරුණා, ඉතිරි අය දැඩි සත්කාර ඒකකයේ ඉන්නවා."
ඔවුන්ගේ පියා වන සෙයාඩ් අබු මාරූෆ් රොයිටර් පුවත් සේවයට පැවසුවේ ඊශ්‍රායලය අල්-මවාසි වෙත යන ලෙස පැවසීමෙන් පසු මාසයකට පෙර පවුල "ආරක්ෂිත කලාපයට" පැමිණි බවයි.
සිද්ධිය පිළිබඳව විමසූ විට, වැඩිදුර තොරතුරු නොමැතිව නිශ්චිත ප්‍රතිචාරයක් ලබා දිය නොහැකි බව IDF බීබීසීයට පැවසීය, නමුත් ඔවුන් පැවසුවේ "ජාත්‍යන්තර නීතිය අනුගමනය කරන අතර සිවිල් වැසියන්ට සිදුවන හානිය අවම කිරීම සඳහා කළ හැකි පූර්වාරක්ෂාවන් ගන්නා" බවයි.
ඉරිදා දිනයේදී උතුරු ගාසා තීරයේදී 20 හැවිරිදි ඊශ්‍රායල ආරක්ෂක හමුදා සෙබළෙකු වන සාජන්ට් යිස්රායෙල් නේටන් රොසෙන්ෆෙල්ඩ් ඝාතනය කරන ලදී.
යුද්ධය අවසන් කිරීමට සහ හමාස් සංවිධානය විසින් රඳවාගෙන සිටින ඉතිරි ප්‍රාණ ඇපකරුවන් නිදහස් කිරීමට මැදිහත්කරුවන් නව උත්සාහයන් ආරම්භ කිරීමත් සමඟ ඊශ්‍රායල හමුදා ක්‍රියාමාර්ග වැඩි වී තිබේ.
ගාසා තීරයේ නව සටන් විරාමයක් සහ ප්‍රාණ ඇපකරුවන් නිදහස් කිරීමේ ගිවිසුමක් සඳහා මැදිහත්කරුවන් උත්සාහයන් තීව්‍ර කර ඇති නමුත් ඊශ්‍රායලය සමඟ සාකච්ඡා තවමත් ඇණහිට ඇති බව ජ්‍යෙෂ්ඨ හමාස් නිලධාරියෙක් බ්‍රහස්පතින්දා බීබීසී මැදිහත්කරුවන්ට පැවසීය.
ඊශ්‍රායලය සහ ඉරානය අතර දින 12 ක් පුරා පැවති ගැටුම අවසන් කරමින්, එක්සත් ජනපද පීඩනය ගිවිසුමක් ඇති කර ගැනීමට උපකාරී වනු ඇතැයි තමන් බලාපොරොත්තු වන බව කටාර් මැදිහත්කරුවන් පවසා තිබේ.
ඉරිදා, නෙතන්යාහු ඊශ්‍රායලයේ දේශීය බුද්ධි ඒජන්සියේ ෂින් බෙට් සාමාජිකයින්ට පැවසුවේ ඉරානයට එරෙහි "ජයග්‍රහණය" බොහෝ හැකියාවන් විවෘත කළ බවත්, "පළමුව සහ ප්‍රධාන වශයෙන්, ප්‍රාණ ඇපකරුවන් බේරා ගැනීමට" සූදානම් බවත්ය.
"ඇත්ත වශයෙන්ම, හමාස් පරාජය කිරීම සඳහා අපට ගාසා තීරයේ ගැටලුව විසඳීමට ද අවශ්‍ය වනු ඇත, නමුත් අපි මෙහෙයුම් දෙකම සාක්ෂාත් කර ගනු ඇතැයි මම විශ්වාස කරමි. ඉන් ඔබ්බට, පුළුල් කලාපීය අවස්ථා විවෘත වෙමින් පවතින අතර, ඒවායින් බොහොමයක් - සියල්ලම පාහේ - හවුල්කරුවන් වේ," ඔහු පැවසීය.
ඉදිරි සතිය තුළ ගාසා තීරයේ සටන් විරාමයකට එකඟ විය හැකි යැයි තමන් බලාපොරොත්තු වන බව ට්‍රම්ප් මීට පෙර පැවසීය.
මාර්තු මාසයේදී ඊශ්‍රායලය ගාසා තීරයට නව ප්‍රහාර දියත් කළ විට මාස දෙකක සටන් විරාමය බිඳ වැටුණි. තම ප්‍රාණ ඇපකරුවන් නිදහස් කරන ලෙස හමාස් සංවිධානයට බලපෑම් කිරීමට අවශ්‍ය බව ඔවුන් පැවසීය.
මාර්තු මස මුලදී ඊශ්‍රායලය ගාසා තීරයට මානුෂීය ආධාර සැපයීම සඳහා සම්පූර්ණ අවහිරයක් පැනවූ අතර, ඇමරිකානු සහචරයින්ගේ පීඩනය සහ ගෝලීය විශේෂඥයින්ගේ අනතුරු ඇඟවීම් හේතුවෙන් සති 11 කට පසු එය අර්ධ වශයෙන් ලිහිල් කරන ලදී.
ඊශ්‍රායලය හමාස් ආධාර සොරකම් කළ බවට චෝදනා කිරීමෙන් පසුව, එම අර්ධ ලිහිල් කිරීමට එක්සත් ජනපදයේ සහ ඊශ්‍රායලයේ සහාය ලත් ගාසා මානුෂීය පදනම (GHF) නම් ආධාර කණ්ඩායමක් නිර්මාණය කිරීම ඇතුළත් විය. කෙසේ වුවද මෙම චෝදනාව හමාස් සංවිධානය ප්‍රතික්ෂේප කර තිබේ.
GHF හි ආධාර පද්ධතිය එක්සත් ජාතීන්ගේ ආයතන විසින් හෙළා දැක තිබේ. මෙම පදනමේ ආහාර ආධාර පතා පැමිණි පලස්තීනුවන් ඝාතනය කිරීමේ සහ තුවාල කිරීමේ සිදුවීම් නැවත නැවතත් වාර්තා වී තිබේ.
පලස්තීන සරණාගතයින් සඳහා වන එක්සත් ජාතීන්ගේ ආයතනයේ සන්නිවේදන අධ්‍යක්ෂිකා ජුලියට් ටූමා, නවආහාර ආදාර යාන්ත්‍රණය "ඝාතන පිටියක්" බව බීබීසී වෙත පැවසුවාය. විධිමත් ආකාරයකින් ආධාර බෙදා හැරීම එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය සහ අනෙකුත් මානුෂීය සංවිධාන හරහා පමණක් කළ හැකි බව ඇය පැවසුවාය.
GHF ප්‍රධානී ජොනී මුවර් මීට පෙර BBC ලෝක සේවයේ ප්‍රවෘත්ති සේවයට පවසා සිටියේ ආධාර ස්ථාන අසල සිදුවන මරණ ප්‍රතික්ෂේප නොකළ නමුත් "එම තුවාලකරුවන්ගෙන් 100% ක්ම GHF වලට ආසන්නව සිදුවන සිදුවීම් බවත්ය.
ජනවාරි 19 වන දින ආරම්භ වූ ඊශ්‍රායලය සහ හමාස් අතර පෙර සටන් විරාම ගිවිසුම අදියර තුනකින් සමන්විත වන ලෙස සකස් කර තිබුණද, එය පළමු අදියර ඉක්මවා ගියේ නැත.
දෙවන අදියර අතරට ස්ථිර සටන් විරාමයක් ස්ථාපිත කිරීම, ඊශ්‍රායලයේ සිරගත කර සිටින පලස්තීනුවන් වෙනුවට ගාසා තීරයේ ඉතිරිව සිටින ජීවමාන ප්‍රාණ ඇපකරුවන් ආපසු ලබා දීම සහ ගාසා තීරයෙන් ඊශ්‍රායල හමුදා සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත් කර ගැනීම ඇතුළත් විය.
සටන් විරාම සාකච්ඡා ප්‍රමාද කරන "දේශපාලන දඩයමක්" ලෙස විස්තර කරමින්, නෙතන්යාහුට එරෙහිව පවතින දූෂණ චෝදනා ඉවත් කරන ලෙස ට්‍රම්ප් ඉල්ලා තිබේ.
රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සහ ආරක්ෂක ගැටළු හේතුවෙන්, ඊශ්‍රායල අගමැතිවරයා ගේ සාක්ෂි දීම සතියකට ප්‍රමාද කරන ලෙස කළ ඉල්ලීම ඉරිදා ඊශ්‍රායල අධිකරණයක් පිළිගත්තේය.
2019 දී නෙතන්යාහුට අල්ලස්, වංචා සහ විශ්වාසය කඩ කිරීම සම්බන්ධයෙන් චෝදනා එල්ල වූ අතර, ඔහු ඒ සියල්ල ප්‍රතික්ෂේප කරයි.
සතිය මුලදී, ඊශ්‍රායල විපක්ෂ නායක යායර් ලැපිඩ් පැවසුවේ ට්‍රම්ප් "ස්වාධීන රාජ්‍යයක නීතිමය ක්‍රියාවලියකට මැදිහත් නොවිය යුතු" බවයි.
2023 ඔක්තෝබර් 7 වන දින හමාස් සංවිධානයේ ප්‍රහාරයට ප්‍රතිචාර වශයෙන් ඊශ්‍රායලය ගාසා තීරයේ සිය හමුදා මෙහෙයුම දියත් කළ අතර එහිදී පුද්ගලයින් 1,200 ක් පමණ මිය ගිය අතර තවත් 251 දෙනෙකු ප්‍රාණ ඇපයට ගන්නා ලදී.
එතැන් සිට ගාසා තීරයේ පුද්ගලයින් 56,500 ක් මිය ගොස් ඇති බව එම ප්‍රදේශයේ හමාස් සංවිධානය පවත්වාගෙන යන සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය පවසයි.
